Για το δίκτυο ύδρευσης στα Βάγια: Τις πταίει….;

                             Θεόδωρος Κ. Παπαϊωάννου*    Αγγελική Θ. Παπαϊωάννου **

  Η ζωή χωρίς νερό είναι αδύνατη γι’ αυτό και η ανθρώπινη ιστορία και η ίδια ζωή του πλανήτη μας ταυτίστηκαν με αυτό.   Το νερό υπήρξε από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια σημείο εκκίνησης και πολιτισμικής αναφοράς.

Οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί κτίστηκαν κοντά σε λίμνες (λιμναίοι), ενώ όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας αναπτύχθηκαν σε περιοχές με συνεχείς βροχοπτώσεις που ευνοούσαν τη γεωργία, ή σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποτάμια, λίμνες και πηγές.  Η συνειδητοποίηση ότι το νερό ήταν κι εξακολουθεί να είναι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του πολιτισμού καθρεφτίζεται στις λαϊκές δοξασίες, στη μυθολογία και στις θρησκείες.                      

Πλήθος μύθων και αλληγορικών μορφών που θεοποιούν τη θάλασσα, τους ποταμούς, τις πηγές συνωστίζονται στο πάνθεον των λαών.  Η δύναμη που έδινε το νερό στις αρχαίες κοινωνίες έκανε τους ανθρώπους να το λατρέψουν, η ανθρώπινη ιστορία να ταυτιστεί μαζί του  και να το συνδέσουν με μαγικές και θεραπευτικές ιδιότητές.  Πίστευαν πως το νερό είναι η πηγή και το σύμβολο της ζωής γιατί καθαρίζει, θεραπεύει, ανανεώνει και διασφαλίζει την αθανασία.  Ο λαός επίσης θεωρούσε και θεωρεί το νερό ως σύμβολο ευτυχίας, ευγονίας, νεότητας και υγείας.  Δίκαια θεωρείται και σύμβολο αφθονίας γιατί «το νερό είναι πλούτος»

Στα Βάγια όμως  αφθονεί  όπως φαίνεται από τις  πολλές αρδευτικές γεωτρήσεις ,αλλά για πολλά χρόνια το νερό ως αναντικατάστατο  αγαθό  για την κάλυψη των αναγκών της ζωής όπως σημειώσαμε παραπάνω υπό τις  προϋποθέσεις  (συνέχεια- επάρκεια - ποιότητα) αποτελεί ακόμη ανεπίλυτο πρόβλημα   για τους σύγχρονους  «Οιδίποδες»  που πέρασαν από το Δήμο.

Δυσκολότερο  και από το αίνιγμα που  λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω στους πρόποδες του Φύκιου όρους (σήμερα λέγεται Φαγάς )  έθεσε κατά τον μύθο η Σφίγγα στον  διερχόμενο Οιδίποδα .

Λύνοντας  απάλλαξε την περιοχή από το μυθικό τέρας και  έδωσε τον ορισμό στην λέξη άνθρωπος  το όν δηλαδή  που κοιτάζει και κινείται προς τα εμπρός ,γεμάτος αισιοδοξία και στόχους.(1)  

Σε αντίθεση όμως με την Σφίγγα που γκρεμίστηκε από το μυθικό της βάθρο  γιατί απέτυχε να δαμάσει και να κατασπαράξει τον Οιδίποδα εδώ επιβιώνουν αντιλήψεις που δεν δαμάζουν το πρόβλημα.

  Έχω αναφέρει προ 15ετίας  τις απόψεις μου μαζί με μια ακολουθία «βημάτων» για την επίλυση του προβλήματος αλλά «φωνή βοώντος εν τη ερήμω»

Επανέρχομαι γιατί το πρόβλημα έχει ξεφύγει από τα ανεκτά όρια, αλλά και  γιατί συμπίπτει περίπου   με την εποχή που  συντάσσεται το πρόγραμμα εκτελεστέων έργων και ψηφίζεται ο προϋπολογισμός   του Δήμου.

Ο  δήμαρχος όμως  αντί να εγκύψει σε αυτό το φλέγον  και στις  άλλες αποκλειστικές  δημοτικές αρμοδιότητές του που εκκρεμούν επί μακρόν ,  άγεται και φέρεται , τυρβάζει και ματαιοπονεί περί το ΑΤ Βαγίων

Πριν την πρότασή μου για να βάλω το ζήτημα στη σειρά , θα προτάξω μια ιστορική- ίσως  και διδακτική- περίληψη  .

Το (1995-96) εντόπισα και ανέφερα αμέσως  ότι δεν υπήρχε μελέτη που να είχε ανατεθεί με επίσημη προκήρυξη σε αναγνωρισμένο για μελέτες δημοσίων έργων μελετητικό γραφείο που να έχει και την ευθύνη υλοποίησης αυτής.

Επικαλέστηκαν οικονομικούς λόγους και έλλειψης  χρόνου . Θεωρούσαν σπατάλη , αναπόσβεστο κόστος και όχι επένδυση  την δαπάνη για σύνταξη μελέτης πού οικονομικά καλύπτονταν από το πρόγραμμα. Στην πραγματικότητα  όμως υπήρχε παχυλή άγνοια .

Αν δεν έκανε τη μελέτη  η ΤΥΔΚ έτσι έκαναν τις μελέτες των έργων  οι   περιθωριακοί και παρακμιακοί ΟΤΑ  μεταξύ των οποίων και ο δικός μας  όταν σχεδόν ταυτόχρονα  στη γειτονιά μας ο Δήμος Θεσπιέων προχώρησε σε προκήρυξη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το έργο του βιολογικού του καθαρισμού.

Ο τότε δήμαρχος θεώρησε επιτυχία, ότι κατάφερε  να βρει για τη σύνταξη της μελέτης  με λίγα χρήματα κάποιο νέο μηχανολόγο της περιοχής  ύστερα από υπόδειξη του τότε Νομάρχη Γιάννη Σταμούλη  που τον  απασχολούσε  στη  Νομαρχία Βοιωτίας.

Για τις προσφερθείσες αμισθί υπηρεσίες του εκεί , πληρώθηκε από το Δήμο Βαγίων αντί «πινακίου φακής» και επαληθεύτηκε η γνωστή μας παροιμία  «Το φτηνό το κρέας τα σκυλιά το τρώνε»

 Όταν μετά  χρειάσθηκε να εγκριθεί και να χρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια  Στερεάς προέκυψε μεγάλο πρόβλημα αφού ο  μηχανολόγος δεν διέθετε πτυχίο υδραυλικών μελετών

Τον έλυσε η παρέμβαση Σταμούλη  στον πολιτικό μηχανικό Παναγιώτη Σταμούλο  τότε Διευθυντή της ΤΥΔΚ του Υπουργείου Εσωτερικών που γνώριζε «πρόσωπα και πράγματα»αφού λίγο πριν είχε προϋπηρετήσει στην ΤΥΔΚ Ν. Βοιωτίας

Είχα εντοπίσει κραυγαλέες ελλείψεις και τις αποκλίσεις της μελέτης και την ανυπαρξία   σχεδίου ( οριζοντιογραφία , υψομετρία,  υπολογισμένες διατομές αγωγών  και όχι με το «μάτι» κλπ).

Στα τραγικά λάθη  συγκαταλέγονται  η επιλογή κατασκευής της  νέας δεξαμενής σε θέση με μεγαλύτερο  υψόμετρο  από την αρχική , που αύξησε υπέρμετρα εκ των υστέρων την υδροστατική πίεση και η ανόρυξη  υδρευτικής γεώτρηση ανάντη προς τη πλευρά της ράχης….

 Πέρα των ανωτέρω προφανών υπάρχει σωρεία λαθών  τόσο στην αρχική μελέτη  όσο και  στην  υλοποίησή της .

Αφού οι τότε αντιπολιτεύσεις δεν άσκησαν τον θεσμικό τους σιωπούσαν εκκωφαντικά επανήλθα το 2001 όταν έλαβαν την απόφαση υπ΄αριθ.41

Με  αυτή καλούσαν τους δημότες καταναλωτές  εκβιαστικά να πειθαρχήσουν και να προκαταβάλλουν το ποσό των 50000 δρχ.( 25000 για το 2001 και 25000 για το 2002) που θα βεβαίωναν  στον χρηματικό κατάλογο των αντίστοιχων ετών ,ώστε να γίνουν οι δευτερεύουσες συνδέσεις   

Έστειλα  στο Δήμο την υπ΄αριθ.2477/4-10-01, όπου απεδείκνυα τον καθ΄ όλα παράνομο και εισπρακτικού χαρακτήρα περιεχόμενο της πρωτοφανούς αυτής  απόφασης, όταν μάλιστα μετά από «μερεμέτια »  χρονικές και οικονομικές  υπερβάσεις 7 ετών δεν υπήρχε φώς στον ορίζοντα και όταν οι ζημιές  και οι διακοπές ήταν από τότε καθημερινό φαινόμενο.

 Η υποχρεωτική προ - αυτο-χρηματοδότηση από τους δημότες  του έργου των συνδέσεων άφησε σ΄ αυτούς τη στυφή γεύση ότι υπήρχαν αποχρώσες  ενδείξεις  «πακτωλού» και «ελντοράντο» διαπλοκής, πολύ περισσότερο αν συνυπολογισθεί  η έκπτωση  που δόθηκε  από τον ίδιο ανάδοχο ήταν 5%

Τι μέλλει γενέσθαι; Μια άποψη είναι να μείνουν  τα πράγματα ως έχουν ,όσο τραβήξει η κατάσταση ,με συνεχώς επιδεινούμενα τα σημερινά προβλήματα. Όμως «..η διαρκής αναβολή κάνει τις πράξεις απειλές..» μας λέει ο Δημόκριτος.

Άλλη είναι να διορθωθούν τα λάθη (καμπυλότητας ,διατομών, ελλείψεις δικλείδων κλπ) , στον υφιστάμενο αγωγό με  τοπικές  εκσκαπτικές παρεμβάσεις αφού πρώτα «ακτινογραφηθεί» λεπτομερώς όλο το δίκτυο με τη σύγχρονη τεχνολογία  της δικτυακής μαθηματικής προσομοίωσης και σχεδιασθεί στην οθόνη και σε χάρτη .

Χρειάζεται σύγχρονο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου του πόσιμου νερού. Να αποκτηθεί, να εγκατασταθεί, να λειτουργήσει  σύστημα τηλε-έλεγχου, τηλεχειρισμού και ελέγχου διαρροών του δικτύου .   Με αυτό το αντικείμενο είναι εξοικειωμένοι οι νεώτεροι εξειδικευμένοι μηχανικοί και γι αυτό ζήτησα και συνέβαλε η κόρη  μου κάτοχος  μελετητικού πτυχίου υδραυλικών έργων. 

 Η χρηματοδότηση του έργου μπορεί να γίνει από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 .

Σε κάθε περίπτωση πάντως να αναζητηθούν ευθύνες αν το έργο δεν έχει παραληφθεί

 Το παρόν και το μέλλον του τόπου μας δεν νοούνται πέρα και έξω από το παρελθόν του . Το  λέει και ο ποιητής: «Ξέρουμε πάντα καλύτερα πού βρισκόμαστε, πού πατάμε και για πού τραβάμε, όταν γνωρίζουμε από πού ερχόμαστε».

Αυτή τη συλλογική αυτογνωσία μόνο η γνώση του παρελθόντος και της ιστορίας μπορεί να μας τη δώσει.         Τελειώνοντας επισημαίνω ότι η εποχή της αθωότητας ίσως έχει λήξει οριστικά και ίσως επί τέλους πρέπει να αρχίζουμε να μιλάμε για συνένοχους πολίτες,  γι αυτό περιμένω  να ανοίξει ουσιαστικός  διάλογος «εφ όλης της ύλης» .Είναι η ώρα…..και οι δημότες πρέπει να ζητήσουν  το λόγο……

(1) Κατά μια ετυμολογική εκδοχή η λέξη άνθρωπος  συντίθεται από τις λέξεις :[ άνω + θρώσκω («αναπηδώ») + ὄπωπα (παρακείμενος του ὁρῶ «βλέπω»)]

* πολιτικός μηχανικός 

 ** πολιτικός μηχανικός  MSc Δομοστατικός Σχεδιασμός& Ανάλυση Κατασκευών ΕΜΠ-μελετ. Υδραυλικών Έργων

.