Σαν απόψε και αύριο ,104 χρόνια από την ανακωχή στο δυτικό μέτωπο του Α’ παγκοσμίου πολέμου

                               από τον Θεόδωρο Κ Παπαϊωάννου πολιτικό μηχανικό ΕΜΠ *    

Συμπληρώνονται σήμερα 104 χρόνια από την ημέρα που μια από τις πιο όμορφες ιστορίες στα χρονικά έλαβε χώρα κοντά σε μια άσημη βελγική πόλη, την Ιπρ. Παραμονή Χριστουγέννων του 1914, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήδη αριθμεί τέσσερις μήνες εχθροπραξιών κι απλώνεται στη γηραιά ήπειρο.  Εκατοντάδες μίλια μέσα στο Βέλγιο, τα γερμανικά στρατεύματα είχαν παραταχθεί μέσα σε τάφρους, σε ελάχιστη απόσταση από τα αντίπαλα γαλλικά, βελγικά, βρετανικά και καναδέζικα χαρακώματα. Ανάμεσα στις δύο γραμμές, η εφιαλτική No Man's Land, υπήρχε μία διάσπαρτη με νάρκες ουδέτερη ζώνη και ξαπλωμένα κατά γής παγωμένα κορμιά. Κατά καιρούς μια λευκή σημαία ανέβαινε και μια άοπλη ομάδα στρατιωτών από τη μία ή την άλλη πλευρά διακινδύνευε μαζεύοντας τους πληγωμένους και θάβοντας τους νεκρούς της.

 Λίγες ώρες πριν τα Χριστούγεννα, μερικοί Γερμανοί στρατιώτες στόλισαν τη δική τους πλευρά των χαρακωμάτων. Έβαλαν μικρά κεράκια πάνω στα δέντρα και άρχισαν να τραγουδούν τα κάλαντα.

Ένας Γερμανός στρατιώτης ο Μέκελ, αγνώστων λοιπών στοιχείων μίλησε στους  Βρετανούς και άρχισε ενας ζωηρός  διάλογος. Αμέσως κάποιοι Βρετανοί απέναντι,  άρχισαν να τραγουδούν στη δική τους γλώσσα. Συναντήθηκαν στη νεκρή ζώνη για να ανταλλάξουν ευχές και δώρα.  Ουίσκι, τσιγάρα και σοκολάτες άλλαζαν χέρια.

Συμφώνησαν ότι την επόμενη ημέρα, ανήμερα της σημαντικότερης γιορτής των Καθολικών, κανείς δεν θα πυροβολούσε .

«Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να σκοτώσω» είχε πει ένας Άγγλος στρατιώτης αργότερα στο BBC.

Ξαφνικά εμφανίστηκε ένας Σκωτσέζος στρατιώτης με μια μπάλα ποδοσφαίρου και σε λίγο αγώνας άρχισε επάνω στον πάγο χωρίς διαιτητή διήρκεσε μία ώρα.

Οι Γερμανοί τελικά κίνησαν 3-2 και  η αναμέτρηση έληξε άδοξα όταν η (αυτοσχέδια, από άχυρο και δεμένη με σύρμα!) μπάλα διαλύθηκε,αφού  χτύπησε στο συρματόπλεγμα.

Πρόχειρα ήταν και τα γκολπόστ για τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ξύλα, χλαίνες και κράνη. 

 Η άτυπη εκεχειρία επεκτάθηκε κατά μήκος των 800 χιλιομέτρων του δυτικού μετώπου, όπου στρατοπέδευαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο στρατιώτες.Όταν οι στρατιώτες των δύο πλευρών είχαν βγει από τα χαρακώματα, ένας Βρετανός εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και είχε στήσει ένα αυτοσχέδιο κουρείο στην ουδέτερη ζώνη.

Αδιαφορούσε πλήρως τι εθνικότητας ήταν οι πελάτες του, απλώς χρέωνε δύο τσιγάρα το κάθε κούρεμα. Μπορεί να ήταν πόλεμος, ωστόσο δεν υπήρχε ούτε ένα ίχνος εχθρότητας ανάμεσα τους .

Το πρωί των Χριστουγέννων, Βρετανοί και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους, απαγγέλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ «Κύριος ποιμαίνει με και ουδέν με υστερήσει…».

Στη συνέχεια έσφιξαν τα χέρια, αλληλοευχήθηκαν , αντάλλαξαν ουίσκι, μαρμελάδες, τσιγάρα και σοκολάτες και κατέβασαν πολλά λίτρα μπύρας, ενώ  λίγο πριν πολεμούσαν μεταξύ των.

 Ο καθένας μιλούσε στη γλώσσα του σε εκείνη τη μοναδική ανακωχή. Όμως εκείνη η ιδιόρρυθμη Βαβέλ δεν χώριζε τους λαούς. Τους ένωνε.

 Συγκλονίζει η μαρτυρία ενός καθώς ήταν ξαπλωμένος στη βραχώδη και παγωμένη γη άκουσε από την αντικριστή γραμμή κάποια φωνή να τραγουδά.

 Το τραγούδι, που ζέστανε την παγωμένη ατμόσφαιρα, ήταν αυτό που οι Γερμανοί ονομάζουν «Stille Nacht» , οι Άγγλοι «Silent Night» και στα ελληνικά «Άγια Νύχτα» . Τα πολεμικά τείχη έπεσαν για λίγες ώρες. Οι μάχες θα συνεχίζονταν μετά  το ίδιο αδυσώπητες και πολυαίμακτες.

 Πολλοί από εκείνους που τραγούδησαν, δεν έμελλε να γυρίσουν στα σπίτια τους.

Ηταν μια συγκλονιστική  ιστορία αγάπης, ανθρωπιάς και ειρήνης στην καρδιά του πολέμου, που  ολοκληρώθηκε το 1918 με 9 εκατομμύρια νεκρούς και 21 εκατομμύρια τραυματίες.

Η ανακωχή στο βελγικό μέτωπο, κράτησε μόνο για το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων όμως σε άλλες περιοχές συνεχίστηκε μέχρι την Πρωτοχρονιά! 

Οι στρατηγοί και των δύο πλευρών έγιναν έξαλλοι όταν τα γεγονότα μαθεύτηκαν.

 Εξ ου και διατάχθηκαν εκτεταμένοι βομβαρδισμοί τις επόμενες ημέρες ενώ οι στρατιώτες δεν έμεναν ποτέ σταθεροί σε ένα μέτωπο, ώστε να μην έρχονται κοντά με τους αντιπάλους.

 Το 1999, στο σημείο από όπου ξεκίνησε η πιο αυθόρμητη ανακωχή της παγκόσμιας ιστορίας,στήθηκε ένας ξύλινος σταυρός, για να θυμίζει σε όλους εκείνο το βράδυ του 1914.

Από τις βελγικές ακτές ως τα ελβετικά σύνορα, όλοι γιόρτασαν εκείνα τα Χριστούγεννα. Εκτός φυσικά από τους στρατηγούς αλλά και έναν αυστριακό δεκανέα, ο οποίος αρκετά χρόνια αργότερα, στο βιβλίο «Ο Αγών Μου» ανέφερε το περιστατικό και σημείωσε πως «τέτοιες συνεννοήσεις μεταξύ απλών στρατιωτών θα έπρεπε να απαγορεύονται». Ήταν ο μετέπειτα Αδόλφος Χίτλερ…

Η ανακωχή έγινε… ταινία

Το περιστατικό αυτό του 1914 έγινε κινηματογραφική ταινία, που προβλήθηκε στις αθηναϊκές αίθουσες το 2005 με  τίτλο «Καλά Χριστούγεννα» (Joyeux Noël)

Η ταινία δείχνει ότι οι άνθρωποι μπορούν να συμφιλιωθούν ακόμα και όταν πολεμούν σε αντίπαλα στρατόπεδα. Η πλοκή της υπόθεσης γίνεται ακόμα πιο συγκινητική γιατί είναι αληθινή .