Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Επετειακό : Εμποροοικονομικά τα κίνητρα τορπιλισμού της «Έλλης». Η Ιταλία ήθελε έλεγχο μεταφορών σε Αιγαίο - Δαρδανέλια

                                          
      από τον πολιτικό  μηχανικό   Θεόδωρο Κ Παπαϊωάννου*          
                                                                                     (28.10.2017)
                                                               

Το καλοκαίρι βρέθηκα για λίγες ημέρες στη Ρόδο.  Το ξενοδοχείο όπου κατέλυσα διέθετε βιβλιοθήκη κυρίως με εκδόσεις που αφορούσαν την περιοχή.  Απ΄όλες μου τράβηξε την προσοχή - αν θέλετε και λόγω επωνύμου - ενός Ρόδιου δικηγόρου Μ.Δ Παπαϊωάννου «Ρόδος και νεότερα κείμενα» με 326 σελίδες , πολλές φωτογραφίες και αυθεντικά έγγραφα , από όπου αντλήθηκαν τα πάρα κάτω στοιχεία.
Από αυτά προκύπτει ότι ο στρατάρχης Πιέτρο Μπαντόλιο  αρχηγός του γενικού επιτελείου της Ιταλίας διέταξε  τον τορπιλισμό του «Ελλη» για λόγους οικονομικούς και κυρίως εμπορικούς
Ο ντε Βέκκι κυβερνήτης της Δωδεκανήσου έγραφε στο ημερολόγιο του διαψεύδοντας ότι αυτός είχε την πρωτοβουλία του τορπιλισμού του ελληνικού καταδρομικού «Έλλη» ως εξής :
Στις 11.8.1940 έφθασε σε μένα με απόρρητο φάκελο γεμάτο κόκκινα βουλοκέρια , μία νέα διαταγή που έλεγε:  Λαμβανομένης υπόψη της εμπορικής κίνησης στην έξοδο από τα Δαρδανέλια και διεξαγόμενης στο μεγαλύτερο μέρος προς όφελος των Άγγλων, καθώς και ότι τα ουδέτερα σκάφη που πλέουν στην πορεία αυτή προσφέρονται να ευνοήσουν μόνο τον εφοδιασμό του εχθρού, ύστερα από διαταγή του Ντούτσε:  « Να επιλέξετε το μεγαλύτερου βαθμού ετοιμότητας υποβρύχιο, το οποίο θα διεξάγει σύντομη πολεμική δράση στα νερά του Αιγαίου βυθίζοντας με τορπίλες, χωρίς προειδοποίηση όλα τα σκάφη τα οποία τεκμαίρεται ότι ενεργούν μεταφορές για λογαριασμό του εχθρού και αν ακόμη είχαν ουδέτερη σημαία. Η επιχείρηση  να γίνει με τρόπο ώστε να μην μπορούν να αναγνωριστούν η ταυτότητα και η εθνικότητα του υποβρυχίου μας»
Η διαταγή του Μπαντόλιο έφθασε στον ντε Βέκκι 14.8.1940 και την επόμενη, ημερομηνία του εορτασμού της Παναγίας στην Τήνο ένα ιταλικό υποβρύχιο ο με ελληνικό.. όνομα («Δελφίνι») βύθισε την «Έλλη»
Ύστερα από τον πόλεμο το ιταλικό ναυτικό σε αντιστάθμισμα της βύθισης του «Έλλη» ,ενός παλαιού αντιτορπιλικού 2100 τόνων , μας παρέδωσε τον «Ευγένιο της Σαβοΐας» ένα καταδρομικό  8000 τόνων με μεγάλη ιστορία στο ναυτικό της χώρας του.  Το καταδρομικό αυτό πήρε βέβαια το όνομα «Έλλη» και άρχισε να πλέει στο Αιγαίο με ελληνική σημαία
Θα παραθέσω τα σημαντικότερα από τα περιστατικά που προηγήθηκαν της βύθισης του «Έλλη» αλλά και όσα ακολούθησαν και αντλήθηκαν από το παραπάνω βιβλίο
Ο κυβερνήτης της Δωδεκανήσου ντε Βέκκι - στρατιωτικό και πολιτικό αμφιλεγόμενο πρόσωπο στην πολιτική ζωή της Ιταλίας-  έδωσε την εντολή βύθισης του «Έλλη» χωρίς να το γνωρίζει ο γαμπρός του Μουσολίνι Τσιάνο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας όπως αποδεικνύεται από το ημερολόγιο του γράφοντας επί λέξει τα εξής:
«15.8.40 Βυθίστηκε από υποβρύχιο που ακόμη δεν ξέρουμε ποιο είναι, ένα ελληνικό πολεμικό. Το επεισόδιο απειλεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις. Κατ΄ εμέ, υπάρχει πίσω από αυτό η ακράτεια του ντε Βέκκι»
Ο τορπιλισμός έγινε 8:30 το πρωί της ημέρας εορτής  της Μεγαλόχαρης, αλλά η τότε ελληνική κυβέρνηση εξέδωσε επίσημο ανακοινωθέν την… επόμενη ημέρα, που περείχε πολλές λεπτομέρειες αλλά απέκρυπτε την αλήθεια  και έλεγε τα εξής:
«Το σκάφος του πολεμικού μας στόλου ‘’ Έλλη’’ ενώ ηύρίσκετο αγκυροβολημένο εν μεγάλω σημαιοστολισμώ και εις απόστασιν  800 περίπου μέτρων έξωθεν του λιμενοβραχίονος Τήνου ετορπιλλίσθη αιφνιδίως παρ΄ υποβρυχίου αγνώστου εθνικότητας ευρισκόμενου εν καταδύσει . Στο ανακοινωθέν γινόταν στη συνέχεια πλήρης περιγραφή ( πυρκαγιά, θύματα- ένας νεκρός και 29 τραυματισμένοι- θάνατος γυναίκας από συγκοπή στην παραλία κ. ο. κ. ), ουδεμία όμως αποκάλυψη ούτε καν υπόνοια για την εθνικότητα των δραστών , παρά το ότι οι Άγγλοι αμέσως είπαν  ότι το υποβρύχιο ήταν ιταλικό.
Η ελληνική κυβέρνηση  το είχε  εξακριβώσει  αλλά απέφυγε αποκαλύψεις  ή καταγγελίες ,μέχρι που οι ιταλοί μας κήρυξαν τον πόλεμο στις 28.10 και συγκεκριμένα … την επομένη 29η  Οκτωβρίου.
Το 1960 δημοσιεύθηκε στην ιταλική εφημερίδα(«La Nazionale”) επιστολή του κυβερνήτη Aicardi του υποβρυχίου «Δελφίνι» με τίτλος και  υπότιτλο του δημοσιεύματος: «Αποκαλύφθηκε ένα μυστήριο του τελευταίου πολέμου», «Γιατί βύθισα το καταδρομικό  ‘’Έλλη ‘’»
Απεκάλυψε λοιπόν ότι  , στις 14.8 ο κόμης ντε Βέκκι κυβερνήτης Αιγαίου πήγε στη Λέρο , τον κάλεσε  και του έδειξε μία επιστολή γραμμένη με το χέρι από τον αρχηγό του ναυτικού επιτελείου της Ιταλίας  και του είπε:  « Αυτή είναι η επιστολή του  ναυάρχου σου ,διάβασέ την…» και του είπε προφορικά :  «Θα εφοδιασθείς με τορπίλες όσες περισσότερες μπορείς πέραν της κανονικής ποσότητας και να τορπιλίσεις ό,τι συναντήσεις ουδέτερα και μή ουδέτερα»
Γράφει ο Aicardi: «Δεν έκαμε  καμία διάκριση μεταξύ πολεμικών πλοίων και εμπορικών ο ντε Βέκκι.  Αυτό βεβαιώνω  κατά τρόπο απόλυτο . Μου άφησε ένα μοναδικό έγγραφο που ακόμη κατέχω,  ένα φύλλο ατζέντας ριγωτό με τετράγωνα, όπου με το χέρι του έγραψε με λεπτομέρεια τις τελευταίες πληροφορίες της αεροπορικής αναγνώρισης.
 Τήνος: ένα μεγάλο επιβατικό και εμπορικό πλοίο. Σύρος: δύο πλοία
Κατόπιν ετοίμασα σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα.   Οι επιχειρήσεις θα έπρεπε να γίνουν έτσι ώστε η ταυτότητα  και η εθνικότητα του πλοίου να μην αναγνωριστούν.   Το «Δελφίνι» έφτασε πολύ πρωί στις 15.8 μπροστά στην Τήνο και αντιληφθήκαμε να φεύγει προς βορράν ένα μεγάλο πλοίο.
Υπήρχαν όμως άλλα δύο ακόμη στο λιμάνι .  Ενώ ο κυβερνήτης Aicardi στο περισκόπιο κοίταζε γύρω και μελετούσε τον τρόπο να τα πλήξει (τα ρηχά νερά δεν επιτρέπουν σε ένα υποβρύχιο να πλησιάσει σε κατάδυση στην είσοδο του λιμανιού) ,είδε να φτάνει σιωπηλό στα νώτα του  από δυτικά  το ‘’ Έλλη ‘’» και  συνεχίζει: «Δεν είχα ούτε δισταγμό ούτε ταλάντευση. Είχα συνείδηση ότι εκτελώ μια στρατιωτική διαταγή ή οποία δεν άφηνε περιθώρια για αμφιβολίες. Σήμερα τρέφω για την Ελλάδα αισθήματα συμπάθειας και θαυμασμού, και χαίρω για την ειλικρινή φιλία που υπάρχει ανάμεσα στους  Έλληνες και σε μας .  Αλλά τότε πέρα από κάθε αμφιβολία βρισκόμασταν σε αντίπαλα στρατόπεδα . Από ό,τι ήξερα η διαταγή που είχα πάρει μπορούσε να αποτελεί το προοίμιο για μια άμεση κανονική είσοδο στον πόλεμο….»
Τα δύο πλοία που ήταν αγκυροβολημένα  στο λιμάνι της Τήνου δεν είχαν τη ελληνική σημαία ζωγραφισμένη ορισμένοι στα πλευρά.
Η πλέον φανερή  προβολή των εθνικών χρωμάτων ήταν το πρώτο μέρος προφυλάξεως  που έπρεπε να λάβουν για την ασφάλεια των νόμιμων πλοίων:  «Εκείνα τα δύο πλοία»  συνεχίζει ο Aicardi  , « έπρεπε να τα πλήξω  και τότε δεν μπορούσα ούτε να σκεφτώ ότι ήταν δυνατόν να αφήσω  να χαθεί η ευκαιρία του ‘’ Έλλη ‘’. Αλλιώς ύστερα θα το είχα από πάνω μου και δεν θα μου τη χάριζε»   Γρήγορος, όπως η αποφάση του κυβερνήτη του , υπήρξε και ο ελιγμός του «Δελφίνι»
Ιδού πως  τον περιγράφει  ο Aicardi : «Εκτόξευση από τη πλώρη μιας τορπίλης εναντίον του ‘’ Έλλη ‘’, ύστερα  ενώ αυτή προχωρεί προς το στόχο της, στρέφω όλο  αριστερά και  αφού άλλαξα εντελώς πορεία, εριξα από την πρύμνη δύο τορπίλες στο εσωτερικό του λιμανιού.
Το ‘’ Έλλη ‘’ κτυπήθηκε ακριβώς στη μέση ανάμεσα στις δύο καπνοδόχους.  Το πλοίο τραντάχτηκε δυνατά από τη σφοδρή έκρηξη και θα μείνει λίγο στην επιφάνεια, δείχνοντας ένα τεράστιο ρήγμα στην ίσαλη γραμμή, στρογγυλή, όπως ο ήλιος όταν ανατέλλει.
Οι δύο τορπίλες που ρίφθηκαν μέσα στο λιμάνι είχαν διαφορετικό αποτέλεσμα. Το άνοιγμα είναι στενό και επί πλέον η ορατότητα είναι πολύ μικρή .  Η μια έπληξε  το άκρο του βορινού μόλου  και ξεσήκωσε νερό  και πέτρες, η άλλη βρήκε το στόχο.  Είδα μία μεγάλη στήλη νερού του πλοίου, αφήνω το περισκόπιο  για να ρίξω μια ματιά στα όργανα του συστήματος ρίψεως, διότι το απότομο ξαλάφρωμα της πρύμνης προκαλεί βύθιση της πλώρης, ύστερα στρέφω για να κοιτάζω , και η τεράστια στήλη  του νερού είναι ακόμη στον αέρα.  Πλεούμενα κάθε είδους , αλιευτικά,ατμόπλοια ,φθάνουν από το λιμάνι στην πλώρη του ‘’ Έλλη ‘’.  Βλέπω ένα κανόνι που βάλλει τρελά , χωρίς να ξέρει εναντίον ποίου.  Λόγω του χαρακτήρος της αποστολής κρίνω  σκόπιμο να απομακρυνθώ αμέσως.  Το ‘’ Έλλη ‘’ επιπλέει ακόμη, Θα βυθισθεί ύστερα από μερικά λεπτά»

 * τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ - τηλ /fax 2262022177- κιν 6997189448 Επαμεινώνδου 71 Θήβα -  theopapaio@gmail.com  -http://kadmos35.blogspot.gr/ https://www.facebook.com/theodore.papaioannou,



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου