Η σειρά των εργασιών ανέγερσης ενός κτιριακού έργου

Γράφουν Αγγελική Θ. Παπαϊωάννου* και Θεόδωρος Κ  Παπαϊωάννου **

 «Ο ύπνος της κατασκευής»,σφραγίζει την εποχή της κρίσης. Με εξαίρεση τη δεκαετία του 1940, ο κτιριακό απόθεμα  στην Ελλάδα παρακμάζει χωρίς να δημιουργούνται συνθήκες συντήρησης, ανανέωσης και προτάσεις για το μέλλον. Με όλα τα θετικά και τα αρνητικά, οι μεταπολεμικές δεκαετίες ανανέωναν διαρκώς τον αρχιτεκτονικό  ιστό, άνοιγαν θέσεις εργασίας, αιμοδοτούσαν το λιανικό εμπόριο, τους προμηθευτές και κρατούσαν την Ελλάδα  σε μία θετική  κατασκευαστική «θερμοκρασία».

Είμαστε μεταξύ αυτών που διαφωνούμε με κάποιους ακαδημαϊκούς που πρεσβεύουν  ότι με την κάμψη στην οικοδομή, «παράγεται θεωρία» (δηλαδή, «καινοτομία»).

Θεωρούμε την άποψη «αποστειρωμένη» αφού αποφεύγει τον έλεγχο από την πραγματικότητα και τη αλληλεπίδραση  με το κοινωνικό «γίγνεσθαι»

 Όλοι όμως θα συμφωνήσουμε ότι η κρίση θα παρέλθει αλλά θα εγκαταλείψει  έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων ξεκομμένων  μία δεκαετία από τη δουλειά ,τις εμπειρίες ,τις προκλήσεις ,τις εξελίξεις και θα αναζητούν όπως-όπως εναλλακτικούς τρόπους εργασιακής αποκατάστασης .

Γι αυτό σε πείσμα των  χαλεπών καιρών  θα ξεκινήσουμε να δημοσιεύουμε άρθρα του τομέα που σπουδάσαμε από αγάπη και έφεση.

Η κατασκευή ενός κτιριακού έργου είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί κατά κύριο λόγο καλή γνώση του αντικειμένου , μεθοδικότητα, εμπειρία, υπευθυνότητα αλλά και την αισθητική διαίσθηση του μηχανικού – δημιουργού.

Η επιθυμητή δαπάνη  αποτελεί βασικό παράγοντα για την μελέτη και τον προγραμματισμό του έργου γιατί σε αυτό το στάδιο θα προδιαγραφούν η ποιότητα και το είδος των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν .

Μια σειρά εργασιών σχεδιασμού  και κατασκευών κατάλληλα συντονισμένων θα βοηθήσουν ώστε το έργο να αποπερατωθεί χωρίς καθυστερήσεις , οικονομικά και καλότεχνα.

Πρωταρχική ενέργεια που πραγματοποιείται από το στάδιο ακόμα του προγραμματισμού είναι η αναγνώριση του χώρου μέσα στον οποίο θα τοποθετηθεί το κτίσμα. Ο χώρος αυτός  ο οποίος ουσιαστικά «φιλοξενεί» το κτίσμα και τις γύρω από αυτό ακάλυπτες επιφάνειες, ονομάζεται εργοτάξιο.

Οι ακάλυπτες επιφάνειες είναι συνήθως αυτές που σε αρχικό στάδιο θα χρησιμοποιηθούν ως αποθηκευτικοί χώροι των εργαλείων του εργατοτεχνικού προσωπικού και των υλικών και θα διευκολύνουν την κίνηση των δομικών μηχανών.

Στις πυκνοδομημένες περιοχές οι μοναδικές επιφάνειες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως αποθηκευτικοί χώροι είναι συνήθως το πεζοδρόμιο και το πίσω από το κτίριο ακάλυπτο τμήμα του οικοπέδου.

Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται μελέτη, επινοητικότητα όσο και υπευθυνότητα ώστε να αντιμετωπιστούν προβλήματα που αναπόφευκτα αναφύονται (π.χ. σχεδόν ανύπαρκτοι χώροι αποθήκευσης και μετακίνησης τόσο του προσωπικού όσο και των διερχομένων). Επιβάλλεται να λαμβάνονται όλα τα μέτρα που υποδεικνύουν τα σχετικά διατάγματα αναφορικά με  την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων στο εργοτάξιο (χρήση ικριωμάτων- σκαλωσιών, κράνη, μπότες ασφαλείας, σημάνσεις...), αλλά και στην ασφάλεια των διερχομένων.

Μια «έξυπνη»διάταξη των χώρων του εργοταξίου βοηθάει στην εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία του, χωρίς άσκοπες καθυστερήσεις που επιφέρουν αύξηση στο κόστος κατασκευής και παράταση του χρόνου παράδοσης του έργου.

Όλα τα υλικά πρέπει να προδιαγράφονται και να φτάνουν έγκαιρα στο εργοτάξιο. Όποια καθυστέρηση έχει πάντα  χρονικές και οικονομικές συνέπειες.

Ο χρονικός προγραμματισμός (το λεγόμενο χρονοδιάγραμμα εργασιών) καθώς και η επιλογή έμπειρου εργατοτεχνικού προσωπικού είναι κάποια από τα στοιχεία που θα καθορίσουν τελικά τον χρόνο και το κόστος αποπεράτωσης του έργου.

Είναι μάταιο να προσδοκούμε γρήγορη και καλότεχνη αποπεράτωση του κτιρίου μας χωρίς την παρουσία ειδικευμένου και έμπειρου προσωπικού. Γιατί η εμπειρία του τεχνίτη είναι ένα από τα κριτήρια εκείνα που διασφαλίζουν την έγκαιρη και άρτια κατασκευή.

Προηγούνται  οι χωματουργικές εργασίες που διακρίνονται:

-Σε εργασίες γενικών εκσκαφών ( εκσκαφών θεμελίων ) για να φέρουν το έδαφος στην επιθυμητή στάθμη θεμελίωσης, από την οποία θα ξεκινήσουν οι σκυροδετήσεις θεμελίωσης του κτιρίου, των τοιχίων του υπογείου και στην συνέχεια του φέροντος οργανισμού (υποστυλώματα ,δοκάρια, πλάκες)

-Σε επιχώσεις - αποθέσεις δηλαδή προϊόντων εκσκαφών ή δανείων χωμάτων- προκειμένου να διαμορφωθεί η στάθμη του δαπέδου του κτιρίου καθώς και οι στάθμες του περιβάλλοντος χώρου.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι βασική εργασία η οποία προηγείται των επιχώσεων είναι η επιμελημένη στεγανοποίηση όλων των επιφανειών  του υπογείου και γενικά των δομικών στοιχείων που βρίσκονται σε επαφή με το έδαφος.

Η κατασκευή των εξωτερικών και εσωτερικών οπτοπλινθοδομών (τοιχοποιίες) , που διαμορφώνουν τις εξωτερικές όψεις του κτιρίου καθώς και τα εσωτερικά χωρίσματα αποτελούν το επόμενο κατασκευαστικό βήμα.

Οι εξωτερικές είναι διπλές με θερμική μόνωση στο κενό τους (εξηλασμένη πολυστερίνη) ενώ οι εσωτερικές μονές.  Μεταξύ των όμορων κτιρίων οι τοιχοποιίες είναι διπλές με μόνωση συνήθως πετροβάμβακα για την ελαχιστοποίηση της μεταφοράς ήχου μεταξύ των κτιρίων .

Μετά το πέρας των εργασιών τοιχοποιίας τοποθετούνται οι κάσες ή οι ψευτοκάσες των κουφωμάτων και ακολουθούν οι εγκαταστάσεις των δικτύων ύδρευσης , αποχέτευσης καθώς και των ηλεκτρολογικών Η έναρξη των επιχρισμάτων πρέπει να γίνεται αφού έχουν ολοκληρωθεί οι παραπάνω εργασίες και εφόσον τα δίκτυα από τα οποία περνά νερό τελούν υπό πίεση προκειμένου να ελέγχονται τυχόν διαρροές.

Με τα επιχρίσματα ( σοβάδες), καλύπτονται οι επιφάνειες των εξωτερικών τοιχωμάτων και των οροφών. Διαστρώνονται σε τρεις στρώσεις οι οποίες πρέπει να δουλεύονται διαδοχικά ώστε να επιτυγχάνεται η σκλήρυνση τους.

Είναι απαραίτητο η κάθε στρώση να διαβρέχεται πριν την εφαρμογή της επόμενης.  Λίγο πριν την εφαρμογή της τρίτης στρώσης (μαρμαροκονία) τοποθετούνται οι μαρμαροποδιές.

Μετά το πέρας των εργασιών των επιχρισμάτων όλος ο χώρος καθαρίζεται ώστε να εγκατασταθεί το δίκτυο  θέρμανσης και  ακολούθως  να διαστρωθεί το υπόστρωμα (πλήρωση) των δαπέδων επί των οποίων θα επιστρωθεί η τελική επένδυση (πλακάκια, μάρμαρα, ξύλινα πατώματα)

Η θερμομόνωση και υγρομόνωση του δώματος θα γίνει εφόσον έχουν περατωθεί όλες οι εργασίες σε αυτό ( αναμονές ηλιακών, υδραυλικές εγκαταστάσεις, κλπ) και με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφευχθούν τυχόν αστοχίες.

Μετά τις επενδύσεις και τις επιστρώσεις  τελειώνουν οι εργασίες ,αλλά  παραμένουν οι λεγόμενες εργασίες τελειωμάτων που αν δεν εκτελεστούν συντονισμένα και προσεχτικά , θα δώσουν την εικόνα φτηνής και άτεχνης κατασκευής. Με την σειρά που εκτελούνται  αυτές  είναι:

 1^ον  Οι γύψινες εργασίες  ,  συνήθως για να κρύψουν ατέλειες συναρμογής μεταξύ τοιχωμάτων και οροφών    2^ον Οι ηλεκτρολογικές  εργασίες  εγκατάστασης  και ελέγχου καλωδιώσεων, ώστε να διαπιστωθούν έγκαιρα τυχόν αστοχίες στην κατασκευή.   3^ον  Ο έλεγχος υδραυλικών εγκαταστάσεων για τυχόν διαρροές   4^ον Η τοποθέτηση κουφωμάτων.  5^ον  Οι χρωματισμοί.  6^ον Η τοποθέτηση σωμάτων θέρμανσης . 7^ον Η τοποθέτηση ντουλαπών υπνοδωματίων και ντουλαπιών κουζίνας   8^ον  Τα λουστραρίσματα - στιλβώσεις δαπέδων.

Η γρήγορη αποπεράτωση ενός έργου έχει πάντα θετικές επιπτώσεις στο κόστος και το τονίζουμε χωρίς να κάνουμε σε καμία περίπτωση  «εκπτώσεις» στην ποιότητα κατασκευής.

 Για τον λόγο αυτό όλα τα παραπάνω στάδια κατασκευής  πρέπει να συντονίζονται με τα στάδια της κατασκευής των υδραυλικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.

 Ο συντονισμός  αυτός  είναι ζωτικής σημασίας, παραγνώριση του οποίου μπορεί να επιφέρει την δημιουργία πολλών ανωμαλιών.

Αυτές πιθανόν να δημιουργήσουν πολλά μερεμέτια και κακοτεχνίες μόνιμου χαρακτήρα, με σοβαρές  επιπτώσεις, τόσο στον οικονομικό όσο και στον χρονικό προγραμματισμό του έργου, αλλά και στην αξιοπιστία του κατασκευαστή.

Επίλογος:   Οι μεταπολεμικές πόλεις ,είναι σήμερα  άσχημες και αντιλειτουργικές (όπως ακριβώς η πολιτική αιτία που τις παρήγαγε ). 

Στο ήδη κτισμένο περιβάλλον και όχι όπως στο άχτιστο κατά τη μεταπολεμική περίοδο, η αρχιτεκτονική και η μηχανική  που θα εφαρμοστούν  θα ανασχεδιάσουν και  δεν θα σχεδιάσουν  εκ «βάθρων».

Η εκ των υστέρων «αρχιτεκτονικοποίηση»  , η βελτίωση της αισθητικής, ο ενεργειακός εξορθολογισμός, η στατική και αντισεισμική αναβάθμιση, θα προκαλέσουν την επαγγελματική  ανάκαμψη των μηχανικών

* Πολιτικός Μηχανικός Δομοστατικός Σχεδιασμός &Ανάλυση Κατασκευών ΕΜΠ

**Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ.

                       Τεχνικό Γραφείο Μελετών & Κατασκευών

Επαμεινώνδου 71 Θήβα -  Τηλ/fax 22262022177 -6997189448 - theopapaio@gmail.com