Πέμπτη 28 Αυγούστου 2014

Η ελληνική στρατιωτική επέλαση στη Μικρά Ασία και η μετέπειτα καταστροφή το 1922

                    από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου
Ο μικρασιατικός πόλεμος από διεθνή σκοπιά ήταν περισσότερο ένα ανέξοδο  οικονομικό  και διπλωματικό  ρεσάλτο των τότε ισχυρών πού ιστορικά  ανήκει στην τελευταία φάση του λεγόμενου ανατολικού ζητήματος.     Έτυχε στο επίκεντρο του ανταγωνισμού των Μεγάλων Δυνάμεων που γεωστρατηγικά  ήθελαν να  κυριαρχήσουν  στον ευρύτερο χώρο  της Αν. Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής.     Ο έλεγχος των πετρελαίων της Μοσούλης από τους Άγγλους  είναι μια συνιστώσα του νεοαποικιακού – για τους συμμάχους της Ανταντ – μικρασιατικού πολέμου που ξεπερνάει κατά πολύ την διάσταση του ‘’εθνικού’’ πολέμου Ελλάδας – Τουρκίας.
Η άλλη είναι  η  εθνική αφύπνιση Τούρκων και Αράβων που δεν αξιολογήθηκε  όσο και όπως θα έπρεπε από τους Έλληνες πολιτικούς
Η Ελλάδα κλήθηκε  συμμετάσχει από την Αγγλία  την Ιταλία και τη Γαλλία , ο πρωθυπουργός  της όποιας Κλεμανσό  υποσχέθηκε στον Ελ.  Βενιζέλο ότι η εμπλοκή  του ελληνικού στρατού  στην Μικρά Ασία θα είναι προσωρινή
Στις 2 Μαΐου 1919 τα ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη ( μεγαλύτερη από την Αθήνα σε πληθυσμό ,σε βιομηχανική ανάπτυξη και με σαφή υπεροχή του ελληνικού της χαρακτήρα)  και άρχισε η προέλαση υπό τους καλύτερους οιωνούς.
Πώς ηττήθηκε  όμως ο ελληνικός στρατός ενώ ήταν πολυαριθμότερος του τουρκικού και καλύτερα εξοπλισμένος;   Αφού η Ελλάδα ήταν στο στρατόπεδο των νικητών, Ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία των Νεότουρκων εθνικιστών, ήταν ηττημένη; Όταν φαινόταν  ότι το όραμα  της εθνικής ολοκλήρωσης  που αφορούσε την τότε Ελλάδα, αλλά κυρίως, τους υπόδουλους Έλληνες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης μπορεί να υλοποιηθεί;
 Στο βιβλίο του με τίτλο «Η ενοποίηση της Ελλάδας», ο Βρετανός ιστορικός Ντάγκλας Ντέικιν θέτει σαφές και προκλητικό το ερώτημα και δίνει την απάντηση που  συνοπτικά μπορεί να βρεθεί μόνο εάν δούμε τις ελληνικές ευθύνες και τα λάθη.
 Λάθος 1ο    οι  εκλογές  τον Νοέμβριο του 1920 που προκήρυξε  ο Ελ. Βενιζέλος  και  νίκησε η  αντιπολεμική βασιλική παράταξη.  Ο Νίκος Καζαντζάκης, συνεργάτης του Βενιζέλου, υποστήριξε ευθέως  ένα χρόνο αργότερα ότι έκανε τις εκλογές γνωρίζοντας ότι θα τις χάσει.     Οι φιλοβασιλικοί στην εξουσία μισούσαν  περισσότερο βενιζελικούς, ακόμα και Μικρασιάτες , απ ότι επιθυμούσαν την ολοκλήρωση του μεγάλου εγχειρήματος.    Ο μέγιστος εχθρός ήταν ο Βενιζέλος και οι συμπαραστάτες του (Κρητικοί και Μικρασιάτες) , αποκαλύπτει σε  επιστολές ο αυτοεξόριστος στο Παρίσι Ιωνας Δραγούμης- κορυφαίος διανοητής του παλαιοελλαδικού εθνικισμού – μεσούντος του πολέμου!
Λάθος 2ο  Ο βενιζελικός   και μετέπειτα φιλοβασιλικός ύπατος αρμοστής Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης  ήταν κορυφαίο πρόσωπο στη... «σκακιέρα» του δράματος
Καταπίεσε τον ελληνικό πληθυσμό, κατέστειλε τις προσπάθειες για δημιουργία μικρασιατικού στρατού, απέτρεψε την ανακήρυξη της Μικράς Ασίας σε αυτόνομο κράτος και  παρέδωσε συνειδητά τους κατοίκους της Σμύρνης στα κεμαλικά στρατεύματα.
Λάθος 3ο   υποτιμήθηκε  η δυναμική   του ποντιακού αντάρτικου στο μικρασιατικό Βορρά, που θα μπορούσε να αποκόψει τις γραμμές εφοδιασμού των κεμαλικών 
Αρχές του 1922 ενώ η κυβέρνηση συζητούσε την αποχώρηση  του ελληνικού στρατού από τη Μικρά Ασία, όμως  απαγόρευσε  με αυστηρό νόμο στον ελληνικό πληθυσμό την φυγή από εκεί.
Στις 26 Αυγούστου 1922, μετά  από τουρκική αντεπίθεση κατέρρευσε το μέτωπο στο Αφιόν Καραχισάρ.  Ο ελληνικός στρατός διαλύθηκε μέσα σε λίγες μέρες χωρίς να έχουν οι υπεύθυνοι το παραμικρό σχέδιο ανασύνταξης και άμυνας.
 Ο αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Μίλερ Χέμινγουεϊ που κάλυψε δημοσιογραφικά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο έγραψε:  «Οι Έλληνες  ήταν πρώτης τάξεως πολεμιστές  και σίγουρα κάμποσα σκαλοπάτια παραπάνω από το στρατό του Κεμάλ .... θα είχαν καταλάβει την Άγκυρα ….. αν δεν είχαν προδοθεί.   Όταν ο Κωνσταντίνος ήλθε στην εξουσία, όλοι οι αξιωματικοί που ήταν σε επιτελικές θέσεις υποβαθμίστηκαν αμέσως..  Πολλοί απ΄ αυτούς είχαν πάρει τα γαλόνια τους με ανδραγαθήματα στο πεδίο της μάχης.   Ήταν έξοχοι πολεμιστές  και σπουδαίοι ηγέτες.  Αυτό  δεν εμπόδισε το κόμμα του Κωνσταντίνου  να τους διώξει και να τους αντικαταστήσει με αξιωματικούς που δεν είχαν ακούσει ποτέ τους να πέφτει ούτε μια τουφεκιά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σπάσει το μέτωπο»
 Ο αξιωματικός Σιμιτόπουλος -όπως μας πληροφορεί ο Τάσος Βουρνάς - έγραψε: «Η βλακεία του επιτελείου του στρατού μας ήτο χαρακτηριστικοτάτη». Δεν υπήρχε καμιά πρόβλεψη για την άμυνα της Σμύρνης.
Το μόνο που ήθελαν  οι υπεύθυνοι  ήταν να αποκρύψουν  από  τον ελληνικό λαό  την είδηση κατάρρευσης του μετώπου και να εμποδίσουν την αναχώρησή του ενώ προέλαυναν  στη Σμύρνη τα κεμαλικά στρατεύματα.
Ο ιστορικός Γρηγόρης Δαφνής στο  έργο του «Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων».  Αναφέρει τα εξής: Όταν ο Στεργιάδης ανακοίνωσε στο νεαρό τότε πολιτικό Γεώργιο Παπανδρέου την επερχόμενη καταστροφή, δέχθηκε την ερώτηση:   «Γιατί δεν ειδοποιείτε τον κόσμο να φύγει;» και απάντησε: «Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα!»
Η  μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή  αναμφισβήτητα  βαρύνει  τον βαθιά διχασμένο πολιτικό κόσμο της Ελλάδας του ’22 , αλλά δεν είναι ένα στενά ελληνοτουρκικό ζήτημα . Οι δύο  αντιμαχόμενες πλευρές ήταν τα «πιόνια» που κινούσε  η Ανταντ στη «σκακιέρα» της  και είχαν τεράστιες απώλειες
 Ζημίωσε μεν τους Μικρασιάτες  με το ξερίζωμα και την προσφυγιά , αλλά η άφιξη 1,5 εκατομμυρίου  (ανθρώπων προοδευτικών  και πολιτισμένων ) συνέβαλε στην δημιουργία της νέας Ελλάδας.        Η εγκατάσταση των στα μεγάλα αστικά κέντρα έδωσε ώθηση στην οικονομία.  Ως φίλεργοι υιοθετώντας καινούριες καλλιεργητικές μεθόδους  βελτίωσαν την αγροτική παραγωγή .  Ως φτηνή και ικανή εργατική δύναμη συνέβαλαν στην ανάπτυξη της βιομηχανίας.     Με τον πολιτισμό τους και την παιδεία τους ανύψωσαν  στην πνευματική ζωή του τόπου 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου