Πέμπτη 31 Ιουλίου 2014

Γιατί οι τοπικές κοινωνίες χάνουν τα νοσοκομεία τους; (ΙΙ)

Του Θανάση Βασιλείου
Η Ε.Ε. καλείται να αντιμετωπίσει τώρα τα ζητήματα για το «κοινό ευρωπαϊκό μας σπίτι» και να άρει τις κοινωνικές αδικίες και τις αβεβαιότητες που δημιουργούνται υπό το βάρος του δημόσιου χρέους στις χώρες του Νότου. Καλείται να εξετάσει, πλην της αποτελεσματικότητας, την ουσία και τη νομιμότητα των πολιτικών λιτότητας. H στασιμότητα και ύφεση σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα ανοίγει την πόρτα σε νέους ολοκληρωτισμούς… Οι Έλληνες καλούνται να δουν την κρίση με τα δικά τους μάτια. Όσο θα προκρίνονται οι διασώσεις «εθνικού τύπου», δίχως τα κράτη να έχουν δημοσιονομικά και νομισματικά εργαλεία εθνικού τύπου – παρά μόνον τις θεραπευτικές τιμωρητικής λιτότητας του ΔΝΤ και της Λέσχης του Βερολίνου –, θα πλήττεται η πλειοψηφία της κοινωνίας και, κυρίως, τα φτωχά στρώματα. Οι τοπικές κοινωνίες θα βλέπουν τις υποδομές υγείας να απαξιώνονται.
Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (δημοσιοποιήθηκαν στην έκθεση του ΙΟΒΕ) δεν αφήνουν αμφιβολίες. Μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. η Ελλάδα κατέχει την 4η θέση σε ποσοστά πολιτών στο όριο της φτώχειας. Το ποσοστό των Ελλήνων που ζούσαν πέρυσι στο όριο της φτώχειας (εισόδημα μικρότερο από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος) ανέρχεται σε 34,6% ή σε 3.795.100 άτομα. Αυτό το ποσοστό αυξανόταν συνεχώς από το 2010 και το πρώτο Μνημόνιο (27,6% το 2010, 27,7% το 2011, 31% το 2012 και 34,6% το 2013) και είναι σκληρό σαν τα καρφιά που μπήγονται στο κοινωνικό σώμα.
Η επιστημονική, και άρα η κοινωνική και πολιτική, σημασία των δεικτών φτώχειας έγκειται στο ότι «οι άποροι και φτωχοί, όχι μόνο δεν κάνουν χρήση των προληπτικών υπηρεσιών υγείας, αλλά καταφεύγουν στα νοσοκομεία όταν η κατάστασή τους είναι ήδη επιβαρημένη. Γι’ αυτό παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά ημερών παραμονής σε νοσοκομεία και ποσοστά θανάτων εντός νοσοκομείων». Αυτό είναι το συμπέρασμα που προέκυψε από έρευνες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών [με τίτλο «Κοινωνικές ανισότητες στην Υγεία και τις υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα» (Μ. Χρυσάκης, Κ. Σουλιώτης) και «Φτώχεια και αποστέρηση στην Υγεία» (Μ. Χρυσάκης, Ε. Φαγιαδάκη, Ο. Παπαλιού, Η. Σιάτης)]. Εδώ, όμως, η κυβέρνηση υλοποιώντας πολιτικές delivery που επιβάλουν οι δανειστές, επιλέγει φτώχεια. Στην ουσία, φθείρει το σύστημα υγείας και προκρίνει την απαξίωση, την υπολειτουργία των νοσοκομείων, έως και το κλείσιμό τους.
Μια ματιά σχετικά με την υγεία
Μόλις τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» στο ρεπορτάζ του για την Ελλάδα, περιέγραφε το ελληνικό σύστημα υγείας «προ της καταστροφής». «Φανταστείτε ότι οι δαπάνες για το γερμανικό σύστημα υγείας θα έπρεπε να μειωθούν κατά 160 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο προϋπολογισμός για τα νοσοκομεία μας θα έπρεπε να μειωθεί στο ένα τέταρτο, οι δαπάνες για τα φάρμακα στο μισό. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο για εμάς. Όμως στη χτυπημένη από την οικονομική κρίση Ελλάδα αυτό το πρόγραμμα λιτότητας είναι πραγματικότητα εδώ και έξι χρόνια. Συνέπειες αυτού του πικρού “διαιτητικού χαπιού”: μεγαλύτερη βρεφική θνησιμότητα, περισσότερες αυτοκτονίες και όλο και περισσότεροι ασθενείς οι οποίοι είναι πολύ φτωχοί για να αντέξουν το κόστος της θεραπείας τους».
Στην περσινή έκθεσή του, με τίτλο «Health at a Glance —Η Υγεία με μια ματιά, 2013», ο ΟΟΣΑ δεν άφηνε περιθώρια: είχε προειδοποιήσει ότι τα βραχυπρόθεσμα δημοσιονομικά οφέλη από την περικοπή των δαπανών για την υγεία πιθανόν να είναι πολύ μικρότερα από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την υγεία και τις δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή, υπογράμμιζε ο Οργανισμός, «μπορεί να έχει μακρόχρονες συνέπειες για την οικονομία και την υγεία των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας» — αυτών που κατά τον κ. Χαρδούβελη «δεν δικαιούνται δωρεάν δείπνου».
Στην έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2014 με τίτλο «Society at a glance 2014 – Highlights: Greece, The crisis and its aftermath—Κοινωνία με μια ματιά 2014 – Επισημάνσεις: Ελλάδα, η κρίση και τα επακόλουθά της» τα στοιχεία δείχνουν την απαξίωση για την υγεία και την πρόνοια στην Ελλάδα. Η μείωση του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα κατά 1/3 μεταξύ 2007 και 2012 ήταν η μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, η οποία είναι ταυτόχρονα 4 φορές μεγαλύτερη από τη μέση απώλεια εισοδημάτων στις χώρες της ευρωζώνης. Πέρα από το ότι δεν σχεδιάστηκε ένας μηχανισμός ανακούφισης των ευπαθών ομάδων, η συνολική δαπάνη για την κοινωνική πρόνοια και υγεία από το 2007/8 μειώθηκε κατά 18%, την ώρα που σημειωνόταν αύξηση της τάξεως του 14% κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Και φυσικά μένει αναπάντητο το ερώτημα: Qui Bono? – Ποιος ωφελείται; Σε κάθε περίπτωση, όχι οι πολίτες και, σίγουρα, όχι οι δανειστές. Γιατί αν προϋπόθεση αποπληρωμής τους χρέους είναι η ανάπτυξη, τότε η καλή υγεία του πληθυσμού ως συντελεστή της ανάπτυξης είναι sine qua non όρος. Αυτό, όμως, φαίνεται να μην πολυενδιαφέρει τους δανειστές και το ΔΝΤ, παρά μόνον εκείνους που χάνουν το τοπικό τους νοσοκομείο.
Think globally, act locally
Και «τώρα πώς συνεχίζουμε;» ήταν το ερώτημα που τέθηκε μετά τη συγκέντρωση στα διόδια «για την υπεράσπιση του Νοσοκομείου της Θήβας και της δημόσιας υγείας» – συγκέντρωση που δεν ήταν η μόνη στην Ελλάδα. Η απάντηση συνδέεται με τις εξελίξεις στην Ευρώπη, με τη διαχείριση-απομείωση-αναδιάρθρωση-επιμήκυνση του δημόσιου χρέους, αλλά και με τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε εμείς την έξοδο από την κρίση. Το παρηγορητικό είναι ότι ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας έχει αποθέματα αντίδρασης στην καταστροφή. Από τη μεριά τους, κυβέρνηση και δανειστές –χωρίς να δεσμεύονται–, παραπέμπουν τη συζήτηση κατά τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.
Είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να αναληφθούν πρωτοβουλίες από την κυβερνητική πλευρά και την Ε.Ε. προς την κατεύθυνση της ανακούφισης των συνεπειών της κρίσης, για τους λόγους που εξηγήθηκαν στο πρώτο μέρος του άρθρου. Από την άλλη, η μεγαλύτερη δυνατή ενημέρωση και πληροφόρηση των πολιτών είναι προαπαιτούμενο. Και η φράση «think globally, act locally – σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά» είναι αυτή που καλεί τους πολίτες να αναλάβουν δράση στις δικές τους κοινότητες και πόλεις, εφόσον θεωρούν την υγεία τους κοινωνικό αγαθό και αναγκαία συνθήκη ακόμα και για την μετά τη κρίση εποχή. Οι πολίτες οφείλουν να κατανοήσουν ότι η κρίση υπερχρέωσης και η επιβολή συνθηκών «μαζικής γενοκτονίας» σε έναν λαό μόνο και μόνο για να αποπληρωθούν οι δανειστές του, δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον. Δεν προκύπτει ανάπτυξη όταν η ύφεση εναλλάσσεται με τη φτώχεια και την ανεργία και παγιδεύει την οικονομία και την κοινωνία σε έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο. Δεν θα πρέπει, στο τέλος, να φαντάζει αυτονόητο και αναγκαίο το κλείσιμο των τοπικών νοσοκομείων και η απώλεια του κοινωνικού κράτους.
Πάντα το χρέος ήταν το κύριο εμπόδιο για την ικανοποίηση των θεμελιωδών ανθρώπινων αναγκών. Και ενώ θα μπορούσε να γίνει κάποια συζήτηση με πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, ηθικά ή ακόμα και νομικά επιχειρήματα μεταξύ κυβέρνησης και πιστωτών, κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Γιατί αν γινόταν θα έθετε εν αμφιβόλω τη «σοφία του ΔΝΤ» και την εμμονή των πιστωτών στις ψευδεπίγραφες λύσεις (μείωση των δαπανών του δημόσιου τομέα, των δαπανών για την παιδεία και την υγεία, την αγροτική παραγωγή προσανατολισμένη στις εξαγωγές). Οι πολίτες έχοντας κατά νου ότι ιστορικά οι χώρες που έδειξαν την πιο πειθήνια στάση προς τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και ήταν αυτές που είδαν τη φτώχεια να ενισχύεται, μπορούν να ανακόψουν τη σημερινή συμπαιγνία μεταξύ κυρίαρχων πολιτικών ελίτ Βορρά και Νότου· να μην επιτρέψουν εκ νέου στην εγχώρια κυβερνώσα ελίτ τη συνέχιση του καθοδικού σπιράλ, που ούτε πολιτικά, ούτε ηθικά, ούτε επιστημονικά είναι ανεκτό.
Να απαντηθούν ερωτήματα
Και, επιπλέον, θα πρέπει να ζητήσουν πειστικές απαντήσεις για τις επιλογές της τρόικας. Πώς βρέθηκαν τα περίπου 50 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εις βάρος του ελληνικού δημοσίου και των φορολογουμένων, ενώ δεν μπορούν να βρεθούν μόλις 700 εκατ. ευρώ για τις ανάγκες των 3 εκατομμυρίων ανασφάλιστων πολιτών, ή για τα νοσοκομεία που καταρρέουν; Και αν υποθέσουμε ότι το δημόσιο ωφελήθηκε κατά το ισόποσο με τη μείωση του δημοσίου χρέους από τη ζημιά των τραπεζών με το PSI (το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων το 2012), γιατί το δημόσιο έσπευσε να δανειστεί για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, αλλά δεν έκανε το ίδιο για τα ασφαλιστικά ταμεία, που πριν την κρίση είχαν ένα απόθεμα 23-24 δισ. ευρώ, ενώ μετά το PSI η περιουσία τους απομειώθηκε δραματικά, με αποτέλεσμα σήμερα να μην είναι πάνω από 4 δισ. ευρώ;
ΥΓ. (το αντιγράφω από τον Νίκο Ξυδάκη http://www.kathimerini.gr/776554/opinion/epikairothta/politikh/ystath-ekklhsh-apo-thn-ispania)  Τελευταία οι Ισπανοί δημοσίευσαν ένα μανιφέστο για να σκεφτούμε οικουμενικά και πλανητικά, πολιτισμικά και ολιστικά. Το ονόμασαν «Ultima Lamada – Υστάτη έκκληση» και το υπογράφουν όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα της Αριστεράς, παλαιάς και νέας, από το Κ.Κ. έως το Podemos, Καταλανοί και Βάσκοι αυτονομιστές, οικοσοσιαλιστές, το κίνημα για την απομεγέθυνση, προσωπικότητες από όλο το φάσμα των τεχνών και των επιστημών. Βρίσκεται, μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες, και στα ελληνικά, στον ιστότοπο www.ultimallamada.org

Όσοι μπορούν, ας του ρίξουν μια ματιά!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου