Τα πολιτικά λάθη βυθίζουν το ευρώ

Ο συγγραφέας του βιβλίου «Το τέλος του ευρώ» Γιόχαν βαν Οβερτβελντ μιλάει στο «Βήμα» για το ενδεχόμενο τέλος της ευρωζώνης και την ελληνική κρίση, την οποία θεωρεί «χειρότερη από εκείνη της Αργεντινής»

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  11/03/2012,

Ο βέλγος οικονομολόγος, διευθυντής του οικονομικού περιοδικού «Trends», Γιόχαν βαν Οβερτβελντ, φθάνει αύριο στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το βιβλίο του «Το τέλος του ευρώ». Εχοντας μελετήσει την οικονομία του Νότου πιστεύει ότι η αδυναμία σύστασης μιας ευρωπαϊκής πολιτικής ένωσης υπονομεύει το πείραμα του ευρώ. Τον πετύχαμε σε... τράφικ, κάτι που μας έδωσε τη δυνατότητα να πάρουμε μια πρόγευση των θέσεών του.

Κύριε Oβερτβελντ, υπάρχουν προοπτικές ώστε το Μνημόνιο 2 να αποβεί ωφέλιμο και να αναστρέψει το κλίμα;

«Οχι, δεν νομίζω ότι θα αναστρέψει το κλίμα. Μάλλον θα το χειροτερέψει. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα πρέπει να μειώσει το έλλειμμά της, διαφορετικά το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται σε επίπεδα υψηλότερα των τωρινών. Για να συμβεί αυτό η εσωτερική ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να συρρικνώνεται. Η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας αποτελεί τη διέξοδο και ο μόνος δρόμος για να επιτευχθεί είναι η έξοδος από την ευρωζώνη. Πιστεύω ότι η μόνη λύση για την ελληνική κυβέρνηση είναι να μειώσει το έλλειμμα μειώνοντας τις κρατικές δαπάνες και αυξάνοντας τους φόρους και ταυτόχρονα να προετοιμάσει την έξοδο από την ευρωζώνη. Η έξοδος θα αυξήσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, θα αυξηθούν οι εξαγωγές, ο τουρισμός θα ισχυροποιηθεί και η χώρα θα επιστρέψει στην ανάπτυξη. Το δεύτερο δάνειο και η μείωση του χρέους είναι χρήσιμα, αλλά δεν αρκούν για την επανεκκίνηση της οικονομίας».

Στο βιβλίο σας εκφράζετε φόβους για το τι θα γίνει αν η Ισπανία και η Ιταλία, που είναι οι μεγαλύτερες οικονομίες της Νότιας Ευρώπης, βρεθούν σε θέση παρόμοια με εκείνη της Πορτογαλίας και της Ελλάδας. Πόσο θα αντέξει η ευρωζώνη;

«Το πρόβλημα είναι ότι δημιουργήσαμε έναν μηχανισμό που ήταν ασταθής εκ προοιμίου. Ολοι γνώριζαν το 1999 ότι μια λειτουργική και ανθεκτική νομισματική ένωση προϋποθέτει μια πολιτική ένωση. Η ιστορία των νομισματικών ενώσεων παγκοσμίως το αποδεικνύει. Η λογική του εγχειρήματος ήταν ότι η πολιτική ένωση θα ερχόταν μέσω της νομισματικής. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Αυτή τη στιγμή δοκιμάζουμε ποικίλες λύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να δημιουργήσουμε ένα είδος πολιτικής ένωσης, χωρίς αποτέλεσμα. Την προπερασμένη Παρασκευή 25 χώρες υπέγραψαν το σύμφωνο δημοσιονομικής πειθαρχίας και έπειτα από λίγες ώρες ο ισπανός πρωθυπουργός είπε ότι δεν θα τηρήσει τις υποχρεώσεις του. Τι συζητάμε λοιπόν;».

Υπάρχει σήμερα ή στο άμεσο μέλλον η δυνατότητα δημιουργίας της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης;

«Οχι, δεν νομίζω ότι είναι πιθανό, επειδή σε μία πολιτική ένωση οι εμπλεκόμενες χώρες εκχωρούν μέρος της κυριαρχίας τους - ειδικά σε ό,τι αφορά οικονομικές αποφάσεις. Π.χ. ο γάλλος πρόεδρος έχει πει ότι δεν είναι διατεθειμένος να εκχωρήσει κατ' ελάχιστον τη γαλλική κυριαρχία. Αντί να ζυμώσουμε κοσκινίζουμε δοκιμάζοντας να συμφωνήσουμε σε ένα ανεπαρκές υποκατάστατο πολιτικής ένωσης».

Τελικά κινδυνεύουμε από τους Γερμανούς ή μήπως αυτοί κινδυνεύουν από τις άλλες χώρες, όπως ισχυρίζονται ορισμένα γερμανικά media;

«Ετσι συμβαίνει στις νομισματικές ενώσεις, οι χώρες με εμπορικό πλεόνασμα καταπιέζουν τις χώρες με εμπορικό έλλειμμα. Αυτό που είναι περίεργο με τις γερμανικές απαιτήσεις αυτή τη στιγμή είναι πως αμφισβητούν το αν χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία μπορούν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Γερμανία αρχίζει να αλλάζει η αντίληψη περί της νομισματικής ένωσης».

Θεωρείτε την ελληνική περίπτωση χειρότερη από εκείνη της Αργεντινής. Η έξοδος από την ευρωζώνη αποτελεί λύση για την Ελλάδα;

«Ναι, έτσι νομίζω. Το έλλειμμα, ο κρατικός μηχανισμός, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και η αύξηση της ανεργίας είναι όλα υψηλότερα. Συνεπώς η κρίση της Ελλάδας είναι χειρότερη από εκείνη της Αργεντινής το 2001».

Ποια είναι η γνώμη σας για την Ελλάδα και τους Ελληνες; Νομίζετε ότι φταίνε αυτοί; Φταίει το σύστημα; Φταίει κάτι άλλο;

«Οχι, πιστεύω πως οι Ελληνες είναι έντιμοι άνθρωποι που επιδιώκουν το καλύτερο για τους εαυτούς τους και τα παιδιά τους. Νομίζω ότι η ελληνική πολιτική ελίτ είναι ίσως λίγο περισσότερο διεφθαρμένη από ό,τι σε άλλες χώρες - αν και... μην υποτιμάτε τη διαφθορά σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Επίσης νομίζω ότι η Ελλάδα μπήκε στην ΟΝΕ απροετοίμαστη. Γι' αυτό ευθύνονται οι πολιτικοί αρχηγοί που αποφάσισαν να βάλουν τη χώρα στην ΟΝΕ, καθώς και οι ευρωπαίοι αρχηγοί, που δέχθηκαν πρόωρα πιστεύω. Είναι άδικο και δεν θα κατηγορούσα ποτέ τους Ελληνες γι' αυτό».

Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της Ευρώπης;

«Προσπαθώ να παραμείνω αισιόδοξος επειδή το ευρωπαϊκό όραμα είναι θετικό, ειδικά για μία ήπειρο που βίωσε δύο παγκοσμίους πολέμους τον 20ό αιώνα. Δυστυχώς όμως οι μηχανισμοί λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη γίνονται συνεχώς πιο πολύπλοκοι και λιγότερο χρήσιμοι στη δημιουργία λύσεων για τα πραγματικά προβλήματα που απασχολούν τους λαούς στην Ευρώπη».

«Η Γερμανία θα αποχωρήσει από το ευρώ»

Στο βιβλίο του ο Γιόχαν βαν Οβερτβελντ προβλέπει ότι η Γερμανία θα αποχωρήσει πρώτη από το ευρώ. Πιστεύει ότι αυτό μπορεί να συμβεί σύντομα; «Η πρόβλεψή μου ήταν ότι η έξοδος της Γερμανίας θα σήμαινε το τέλος της ευρωζώνης. Η Γερμανία θα λάβει μια τέτοια απόφαση σε μερικά χρόνια επειδή βραχυπρόθεσμα επωφελείται από την ευρωζώνη καθώς το ευρώ είναι ένα υποτιμημένο νόμισμα (για αυτήν) και επειδή, λόγων των προβλημάτων στην ευρωζώνη, το κόστος δανεισμού της Γερμανίας είναι πολύ χαμηλό. Τα 10ετή ομόλογα έχουν επιτόκιο 1,8% αυτή τη στιγμή, οπότε μπορεί να χρηματοδοτεί το χρέος της σχεδόν δωρεάν. Ομως η απόφαση της αποχώρησης από το ευρώ θα σχετίζεται με το αυξανόμενο κόστος όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και, στο εγγύς μέλλον, την Ισπανία. Επίσης η τρέχουσα πολιτική της ΕΚΤ υπονομεύει τη σταθερότητά της και αυτό δεν μπορούν να το αποδεχθούν οι Γερμανοί».

πότε και που
Τη Δευτέρα 12 Μαρτίου στις 9 μ.μ. στο Public Συντάγματος ο Γιόχαν βαν Οβερτβελντ θα μετάσχει σε δημόσια συζήτηση με τον καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Βαρουφάκη και τον Δημοσιογράφο Κώστα Βαξεβάνη.

Την Τρίτη 13 Μαρτίου στις 7 μ.μ. στο Public Θεσσαλονίκης (Τσιμισκή 24) θα συζητήσει με τον καθηγητή Οικονομικών του ΑΠΘ Μωυσή Σιδηρόπουλο και τη Δημοσιογράφο Κάκη Μπαλή