Χριστός επι γης υψώθηκε

 

                             από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου*

ΧΡΙΣΤΟΣ επί γης, υψώθηκε. Ας υψωθούμε σήμερα πάνω από τη σκληρή καθημερινότητα. Ας αντλήσουμε λίγο από τη χριστουγεννιάτικη βυζαντινή υμνογραφία αισιοδοξία και πίστη. 'Άλλωστε η έλευση του χριστιανισμού στη γη σήμανε το τέρμα μιας παρακμασμένης εποχής όπως και σήμερα, που είχε χάσει τ« ιδανικά της και αναζητούσε μέσα από τον ένα θεό την ενότητα του ανθρώπου και του κόσμου .   Πέρα από το αισθητικό κάλλος και τη λυτρωτική αφαίρεση της εξαίσιας χριστουγεννιάτικης υμνο­γραφία; μπορεί κανείς να διαπιστώσει την ταυτό­τητα της ελληνικής σκέψης, του ελληνικού ήθους, της ελληνικής γλώσσας και της θρησκεύουσας ελληνικής ψυχοσύνθεσης

Έχω  διαπιστώσει και αυτό θα αναφέρω του χρόνου  τα Χριστούγεννα αν μπορέσω και είμαι καλά,  ότι η χριστουγεννιάτικη υμνογραφία των Βυζαντινών υμνωδών αποτελεί ίσως μια από τις κορυφαίες σελίδες της βυζαντινής ποίησης και  έχει στενή σχέση με την αρχαία ελλη­νική ποίηση, ιδιαίτερα με τον Όμηρο, τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή κ.λπ

Αλλά και η σύγχρονη ελληνική ποίηση, έχει δώσει αξιόλογο παρών στη χριστουγεννιάτικη υμνωδία.  Υπάρχουν μάλιστα και περιπτώσεις όπου η ποίηση αυτή χρησιμοποιεί τη φραστική διατύπωση της Γραφής π.χ ο Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός (Ωδή δ' του κανόνος στη γέννηση):Ράβδος εκ της ρίζης Ίεσσαί **και άνθος εξ αυτής, Χριστέ.

Ο Σικελιανός (ο Χριστός στη Ρώμη):  Ένα ραβδί απ' την Ίεσσαί θα βγει τη ρίζα κι από τη ρίζα του θ' ανέβει ένα λουλούδι.

Ο Γρυπάρης στο ποίημά του «Δικαιοσύνη» χρησι­μοποιεί τη βυζαντινή υμνογραφική φράση: ο ήλιος της δικαιοσύνης. Και ο Παπα­διαμάντης στο «Χριστός στο κάστρο» οικειοποιείται αυτούσια αποσπάσματα από την υμνογραφία των Βυζαντινών.

Οι σύγχρονοι Έλληνες ποιητές υμνούν στους στίχους τους και το «παράδοξον μυστήριον» και τη θεία οικονομία, αλλά και την ατμόσφαιρα της ηρεμίας, της ηπιότητας. της ευδοκίας, της παραδοσιακής ζωής της μεγάλης αυτής γιορτής

Την αγωνία και την ευθύνη για την προδοσία του Χριστού ψάλλει ο Παπατσώνης (χριστουγεννιάτικη αγρυπνία):

Και ο ανελέητος ασκητής τρέμω μη σφάλω' μην ενωθώ με τους θνητούς πολεμιστές και γίνω του Σατανά η συνέργεια-που τότε πια θα ψάλω όχι ύμνο των Χριστουγέννων, μα θρήνο...

Από το ίδιο  άγχος και. τις ίδιες τύψεις διακατέχεται ο Τ. Λειβαδίτης: Στην αρχή ήταν το χάος μετά γεννήθηκα εγώ, μονάχος, σ' ένα κόσμο ραγισμένο, μ' ένα κουρελιασμένο θεό, που γύριζε από πόρτα σε πόρτα ζητιανεύοντας  την ύπαρξη του.

Ύστερα γίναμε ξαφνικά δυο φιληθήκαμε-Κι άρχισε να σκοτώνει ο ένας τον άλλο!

Την ειδυλλιακή εικόνα  της Μεγάλης Νύχτας, τραγουδά ο Δροσίνης (Νύχτα Χριστουγέννων), που είναι  επανάληψη των βυζαντινών ύμνων:  Την άγια νύχτα τη χριστουγεννιάτικη κάποιοι ποιμένες ξυπνούν από φωνές ύμνων μεσούρανες στη γη σταλμένες κι ακούοντας τα ωσαννά απ' αγγέλων στόματα

Την αλλαγή της Παναγιάς με τη γέννηση επισημαίνει ο Σικελιανός: Στεριές, νησιά και πέλαγα μια κόρη και μια μάνα

...τα θεόρατα τα μάτια σου στυλώνεις Παναγιά μικρή παιδούλα σε κοιτά και σε κοιτάζει κόρη και σε κοιτάζει ολόμεστη γυναίκα φωτεινή.

Υπάρχει, τέλος, και η εορταστική παραδοσιακή πλευρά που υμνείται, που δεν είναι μόνο «γαστριμαργίας αφορμή», καθώς θα 'λεγε ο Αντισθένης, αλλά ημέρα έξαρσης, αγάπης, όπου κανείς νιώθει τον χριστιανικό ψαλμό: άνω σχώμεν τας καρδίας.   Ο Παλαμάς στα «Τραγούδια της πατρίδας μου» ανυμνεί την ατμόσφαιρα :  Αχ, αχ, Χριστουγεννιάτικο της φαμελιάς τραπέζι

που ταίρι ταίρ’ η όρεξη με την αγάπη παίζει!

Τα ποτηράκια ηχούν γλυκά, λαμποκοπούν τα πιάτα,

γύρω φαιδρά γεράματα και προκομμένα νιάτα!

Κούρκος στη μέση ολόζεστος μοσχοβολά, ροδίζει,

και τρέχει ολούθε το κρασί και κελαδεί κι αφρίζει.

...... Και να σ’ αρχίζει ακούραστα ο πάππος φλυαρία των Χριστουγέννων μια γνωστή πανάρχαια ιστορία...  

 

ΥΓ Μου προκάλεσε αίσθηση και γι’ αυτό το γράφω: Στην  καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη του στον Θανάση Μερτζάνη ( STAR ΚΕ)  το βράδυ  της προπαραμονής των Χριστουγέννων την Τρίτη 23.12.2025 ο Θηβών Λεβαδείας &Αυλίδος μητροπολίτης κ. Γεώργιος με την χρονική σύμπτωση του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ που συγκλονίζει τη χώρα υπογράμμισε με έμφαση ,ότι η Ι.Μ  Οσίου Λουκά (απ’ οπου η εικόνα στην προμετωπίδα ) με περίπου 2700 ελαιόδεντρα δεν λαμβάνει επιδότηση .Εξ  αυτών  περίπου 600 κάηκαν πριν κάποια χρόνια χωρίς να αναπληρωθούν

   

**Με τον όρο δένδρο ή ρίζα του Ιεσσαί φέρεται γενικά η γνωστή συμβολική αγιογραφική παράσταση, αρχικά στη βυζαντινή αγιογραφία, που εικονογραφείται το γενεαλογικό δένδρο της ενσάρκωσης του Ιησού Χριστού και που ανταποκρίνεται μόνο ως προς την έννοια του εκκλησιαστικού ύμνου που αρχίζει με τους στίχους: «Ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί και άνθος εξ αυτής Χριστέ εκ της Παρθένου ανεβλάστησας...»       24.12.2025

 

 * Επαμεινώνδου 71 Θήβα - - τηλ 2262022177- κιν 6997189448 -       theopapaio@gmail.com-http://kadmos35.blogspot.gr/-https://www.facebook.com/theodore.papaioannou