Η Δίκη του Χριστού

 Η εξουσία - κοσμική  και θρησκευτική - ένιωθε να απειλείται  και ο επικίνδυνος έπρεπε να εξοντωθεί.   Το «ουκ ένι  Ιουδαίος  ουδέ Ελλην., ουκ ένι δούλος ουκ ελεύθερος, ουκ ένι αρσεν  και θήλυ…», η εποχή και οι άνθρωποι της δεν μπόρεσαν να του τα…. συγχωρήσουν  …. ακόμη μέχρι και σήμερα

από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Άνοιξα το παλιό ημερολόγιό μου  στην σελίδα  Μ. Πέμπτη 23.4.1981. Εκεί  είχα καταχωρίσει ότι ώρα 11π.μ  υπήρχε συνάντηση ως κοινοτάρχης Βαγίων   μαζί με πολλούς μου συμβούλους για θέματα των σεισμών που έπληξαν με 6.5 R την περιοχή μας στις 24.2.1981, με τον τότε πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων αείμνηστο  Δημήτριο Παπασπύρου (για μας ήταν ο μπάρμα- Μήτσος, αλλά στο πανελλήνιο ήταν  γνωστός  ως "παλάντζας" γιατί στη μαχόμενη δικηγορία και στη Βουλή  προσπαθούσε να κρατά ισορροπίες κατά το δυνατό)

Όταν τον επισκεφθήκαμε μιλούσε τηλεφωνικά με τον  τότε αρχιεπίσκοπο τον μακαριστό Σεραφείμ

Μόλις τελείωσε αφού τον είδαμε χαλαρό και διαθέσιμο για διάλογο   ,πριν μπούμε στο φλέγον θέμα, θεώρησα καλό να κάνω μια εισαγωγή σύμφωνη με τον συμβολισμό και το κλίμα  των ημέρων  .

Γνωρίζοντας ότι ήταν διακεκριμένος ποινικολόγος που διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης, Προέδρος της Βουλής και  εισηγητής σε δυο Συντάγματα, ζήτησα τις νομικές του απόψεις για την δίκη του Χριστού .

Ξεκίνησε χωρίς καθυστέρηση, λέγοντας ότι για κάθε μελετητή του Δικαίου αποτελεί γοητευτικό θέμα έρευνας και προβληματισμού , αφού ως πολίτη και κατηγορούμενου η δοκιμασία και η καταδίκη του θέτει ποικίλα νομικά και ηθικά ερωτήματα.  Με είχαν  είπε προβληματίσει, ως νεαρό δικηγόρο αλλά και πολλούς άλλους ποινικολόγους  ,  που έχουν εκδώσει και  σχετικές πραγματείες.

Ήταν είπε  μια « στημένη δίκη», μια παρωδία χωρίς ίχνος δικαίου αφού και οι μάρτυρες εκδιώχθηκαν ως ψευδομάρτυρες .  Μας έδωσε  τέλος   εισαγωγικές  έννοιες στο Ποινικό Δίκαιο και την Ποινική Δικονομία  .

Για να συντάξω  το παρακάτω κείμενο , ως «πηγές» διάβασα κυρίως τα  τέσσερα Ευαγγέλια των ευαγγελιστών και μακριά από μένα το «αλάθητο»

Στην δίκη του Χριστού, σημειώθηκαν πολλές παραβιάσεις της ιουδαϊκής νομοθεσίας της εποχής,    του σύγχρονου ποινικού δίκαιου και της σύγχρονης ποινικής δικονομίας

Αγνοήθηκε  ο σεβασμός της προσωπικότητας του κατηγορουμένου, όχι μόνο μετά την καταδίκη του, αλλά και πριν από αυτή και κατά την διάρκειά της, με πράξεις βίας, μίσους και ταπείνωσης σε βάρος του κατηγορουμένου.

Αγνοήθηκε ότι η αμφιβολία για την ενοχή ερμηνεύεται υπέρ του κατηγορουμένου, αφού  ο Πόντιος Πιλάτος, «ένιψε τας «χείρας» του.

Αντίθετα, κρίνοντας, τόσο την συμπεριφορά του Πιλάτου, όσο και των δικαστών χωρίς την  τήρηση των δικαστικών κανό­νων ήταν προδιαγεγραμμένη  η έκβαση  .

Για να υπάρξει μια καταδικαστική απόφαση, ακόμα και με τον νόμο της εποχής, χρειάζε­ται πλήρης απόδειξη της ενοχής του κατηγορουμένου, την οποία ο δικαστής μπορεί να αντλήσει από τα μέσα απόδειξης και όχι από τα προσωπικά του αισθήματα έναντι του κατηγορουμένου.     Γιατί στη δίκη του Χριστού, όπως φαίνεται από τα «πρακτικά» των Ευαγ­γελίων, έλειψαν τα αποδεικτικά στοιχεία και περίσσεψε η εμπάθεια.    Κατ' αρχήν ποτέ δεν είναι αρκετή μόνη η ομολογία ενός κατηγορουμένου για κάποια παράνομη πράξη, αν δεν στηρίζεται και σε άλλα αποδεικτικά στοιχεία.

Η δίκη αρχίζει αργά το βράδυ, εξελίσσεται στη διάρκεια της νύχτας, δεν διακόπτεται και δεν αναβάλλεται, μολονότι πρόκειται για ημέρες αργίες και εορτών. Επιπλέον, μέσα σε λίγες ώρες από την απροσχημάτιστη καταδίκη έχει εκτελεσθεί και η απόφαση.   Η όλη συνοπτική διαδικασία θυμίζει έκτακτο στρατοδικείο. Όμως το δικαστήριο δεν είχε τέτοιο χαρακτήρα και δικαίωμα.

Η κατηγορία βέβαια, είχε ανάλογη σκοπιμότητα, αλλά ο Ιησούς λέγοντας το «Απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι» πολύ δύσκολα θα μπορούσε να κατηγορηθεί για διασάλευση της δημόσιας τάξης. Το κήρυγμά του ήταν ειρηνικό, διάδοση ιδεών και μόνο. Υπάρχουν και ορισμένα άλλα ερωτηματικά.

Αρχική κατηγορία ήταν η βλασφημία που μετά τη σύλληψη  , αυτή μεταβλήθηκε κατά τη διάρκεια της δίκης σε κατηγορία για απείθεια.    Όμως ήταν και είναι απαράδεκτη η μεταβο­λή της κατηγορίας κατά τη διάρκεια της δίκης.   Χρειαζόταν νέα κατηγορία, ειδική ανακριτι­κή διαδικασία, χωριστή δίκη.

Απαράδεκτη είναι ακόμα η σύμπτωση στο πρόσωπο του Καϊάφα δύο ιδιοτήτων. Εκείνης του κατηγόρου και εκείνης του δικαστή.   Ο Καϊάφας είναι κατήγορος στο τμήμα της δίκης που έγινε στο σπίτι του και δικαστής στη δίκη στο Συνέδριο.

Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά δεδομένα συνθέτουν τη μορφή μιας δίκης βίας και σκοπι­μότητας, παρά μιας διαδικασίας για την αναζήτηση της αλήθειας και την απονομή της δικαιοσύνης.  Ο Χριστός ήταν αθώος και κανονικά δεν έπρεπε να εισαχθεί σε δίκη.

Έχουν γραφτεί αρκετά για τον Πόντιο Πιλάτο και τον δήθεν τραγικό ρόλο του.  Δεν συμμερίζομαι καθόλου παρόμοιες απόψεις.   Ο Πιλάτος δεν είναι ο φορέας της εκτελεστι­κής εξουσίας, που νίπτει τα χέρια του μετά τη καταδίκη του Ιησού.   Είναι και εκείνος που αδιαφορεί ακόμα και για την τυπική τήρηση του νόμου για όλα τα στάδια της δοκιμασίας του Χριστού, από τη σύλληψη ως την εκτέλεση.   Ο Πιλάτος είναι συνένοχος, αφού δέχεται δήθεν κάτω από την πίεση του φανατισμένου πλήθους να παραβεί τον νόμο που είχε υποχρέωση να τηρεί.

Η όλη στάση του μοιάζει δίβουλη, αλλά δεν είναι.

Υπάρχει όμως και η πολιτική διάσταση της δίκης του Χριστού και οι ερμηνείες, που έχουν δοθεί. Η εξουσία - κοσμική  και θρησκευτική - ένιωθε να απειλείται  και ο επικίνδυνος έπρεπε να εξοντωθεί.   Το «ουκ ένι  Ιουδαίος  ουδέ Ελλην, ουκ ένι δούλος ουκ ελεύθερος, ουκ ένι αρσεν  και θήλυ…», η εποχή και οι άνθρωποι της δεν μπόρεσαν να του τα…. συγχωρήσουν…. ακόμη μέχρι και σήμερα

Για μένα η δίκη και καταδίκη του Χριστού έχει  και σχέση με το κατά πόσο η περίπτωση του συνδέθηκε με το όραμα του λαϊκού ηγέτη που περίμενε τότε ο ιουδαϊκός λαός.

Οι Ιουδαίοι περίμεναν το Μεσσία σαν λυτρωτή, κάτι παρόμοιο με τον Μωυσή, που θα τους απελευθέρωνε από τους Ρωμαίους και θα τους βοηθούσε στην εθνική τους αποκατά­σταση.     Ο ίδιος ο Χριστός τους είχε πει: «Δεν ήλθα στον κόσμο να φέρω ειρήνη, αλλά μάχαιρα» και με άλλη ευκαιρία «άφετε τους νεκρούς θάπτειν τους εαυτών νεκρούς».

Το ερώτημα: Ποια ήταν η σκοπιμότητα, πίσω από την καταδίωξη και την σύλληψη του Χριστού, τα κίνητρα και τα ελατήρια; Η επίσημη άποψη αποδέχεται την εξήγηση ότι έθεσε σε κίνδυνο την κυριαρχία της ηγέτιδας τάξης του κλήρου πάνω  στο λαό και τα προνόμια της. Η εξουσία - κοσμική και θρησκευτική

Ο μελετητής των κειμένων βρίσκεται μπροστά και σε μια δεύτερη εικόνα: θυσία του ηγέτη ή αυτού που ο λαός πίστευε σαν ηγέτη, για να διατηρηθεί το όραμα του λαού. Για την εξήγηση αυτή προσφέρονται τα εξής στοιχεία:  Λίγο πριν από τη σύλληψη του εμφανίζεται να λέει: «απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι ». Στη διάρκεια της δίκης ο Καϊάφας χρησιμοποίησε το ακόλουθο επιχείρημα: «είναι συμφέρον για μας να πεθάνει ένας άνθρω­πος υπέρ του λαού και να μην χαθεί ολόκληρο το έθνος».

Λίγα χρόνια αργότερα, ο ιουδαϊκός λαός ακολουθεί έναν άλλο ηγέτη, που τον βλέπει κι αυτόν σαν ενσαρκωτή  της Μεσσιανικής ιδέας για την εθνική του αποκατάσταση. Είναι ειρωνεία της τύχης ότι αυτός ο νέος ηγέτης είναι ο γιός του Άννα, του δικαστή του Χρι­στού, Ελεάζαρ, που το (66μ.χ. οδήγησε  το λαό στην κατάληψη της Ιερουσαλήμ.

 

 * τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ - τηλ /fax 2262022177- κιν 6997189448 Επαμεινώνδου 71 Θήβα -  theopapaio@gmail.com  - http://kadmos35.blogspot.gr/ https://www.facebook.com/theodore.papaioannou