Ο Μάης του ΄68 έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση νέων θεσμικών δομών

από τον πολιτικό μηχανικό Θόδωρο Κ Παπαϊωάννου * 

Πενήντα χρόνια μετά ο Μάης του68 δεν αρνείται να ξεψυχθεί επειδή τα αιτήματα του θα μένουν ανεκπλήρωτα. Δεν ανέτρεψε καθεστώτα, όμως εισήγαγε νέες μορφές ανθρώπινης αυτοοργάνωσης και συλλογικότητας

Μία συλλογικότητα που αμφισβήτησε τόσο τη γραφειοκρατική οργάνωση της κοινωνίας στην οικονομία, την πολιτική, την εκπαίδευση όσο και τις ιεραρχικά θεσμοθετημένες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, των φύλων ή ακόμα και μεταξύ των γενεών.

Φιλοσοφία και συνθήκες που προετοίμασαν

• Το «Σχολείο της Φραγκφούρτης» προνοεί ιδεολογικά και θεωρητικά το έδαφος, με μια γόνιμη επεξεργασία θεμάτων για τη θέση του νεωτερικού ανθρώπου μέσα στα αλλοτριωτικά κεφαλαιακά θεσμικά όργανα. Το μέλος του φιλόσοφου Herbert Marcuse το 1964 στο έργο του «Ο Μονοδιάστατος Ανθρώπος» ασχολείται με την αλλοτρίωση του ανθρώπου στις ευημερούσες κοινωνίες του ύστερου καπιταλισμού.
• K αθωριστικό ρόλο στην αμφισβήτηση με το περιοδικό «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» έπαιξε ο Κορνιλιος Καστοριάδης
• Υπήρχε συσσωρευμένη αμφισβήτηση και  συμπιεσμένη θυμός στους νέους της δεκαετίας60 αφού οι υποσχέσεις των μεταβυζαντινών κυβερνήσεων έμεναν ανεκπλήρωτες. Παρά την οικονομική ανάπτυξη, οι παραμένουσες ανισότητες στα εσωτερικά των κρατών και η ισορροπία της τρομοκρατίας από τον ψυχρό πόλεμο, είχαν αποθαρρύνει τις ελπίδες, τις προσδοκίες, τις διακηρύξεις για ένα νέο σταθερό διεθνές σύστημα ειρήνης που θα ικανοποιούσε τις κοινωνικές ανάγκες. Οι εργαζόμενοι διεκδικούσαν τα δικαιώματα της συνδικαλιστικής οργάνωσης, ιδιαίτερα στους τόπους εργασίας που είχαν στις περισσότερες γειτονικές χώρες.

Ο Μάης του 68 στο Παρίσι άρχισε ως φοιτητική αναδρομή που πυροδότησε μια γενικότερη πολιτική και κοινωνική αμφισβήτηση της κοινωνικής ιεραρχίας, κάθε είδους αυθεντίας και της σεβασμού όλων ως ισότιμων συνομιλητών αποτελούν το μέγα κεκτημένο του Μάη68

Η κατάσταση του πανεπιστημίου με τη φεουδαρχική διάρθρωση της έδρας και ο παντοδύναμος απομακρυσμένος καθηγητής δεν ανταποκρίνεται πλέον στις ανάγκες δημιουργίας νέων γνώσεων μέσω διεπιστημονικής έρευνας που επιβάλλει η εποχή.

Οι σχέσεις της εξουσίας και των δικαιωμάτων των φυλετικών μειονοτήτων, οι οποίες μέχρι τότε εντασσόταν στη λεξική των πολιτικών κομμάτων, αποτέλεσαν μια από τις καθοριστικές συμβολές της Μάης το 68 στις πολιτικές εξελίξεις των επόμενων δεκαετιών.

Τον Μάη του 68 δεν έγινε επανάσταση με το γνωστό νόημα του όρου, ούτε υπήρξε αλλαγή του καθεστώτος ούτε ανέβηκε νέες πολιτικές δυνάμεις στην εξουσία, δεν θέλησε να ανατρέψει τις δημοκρατικές κατακτήσεις για το φόβο της παλινδρόμησης στην εποχή του φασισμού.

Ίσως συνέβη και το αντίθετο, αφού οι κατεστημένες δυνάμεις ενισχύθηκαν αμέσως τον Ιούνιο με την επαναστατική επαναστατική εκλογή του δεγματικού Δεξιά.

Ο Μάης ήταν όμως αναμφισβήτητα ένα πολιτικό κίνημα. Άλλαξε πολλά πράγματα όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη καθώς το Παρίσι πάντα επηρέασε.

Εξέφρασε την απογοήτευση των υφιστάμενων κομματικών σχηματισμών και της πίστης στον πολιτικό ακτιβισμό, διαδικασίες που δημιούργησαν ένα νέο προηγούμενο.

Η δυναμική του κινήματος αυτού δεν δημιούργησε νέες πολιτικές καταστάσεις αλλά συνέβαλε στη διασφάλιση της έννοιας της κοινωνικής πολιτείας ως απαραίτητης όχι μόνο για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά για να μην θέσει σε κίνδυνο το πολιτικό σύστημα από διαμαρτυρίες που όπως φαίνεται, μπορούν να έχουν ισχυρή δυναμική ακόμη και όταν βρίσκονται εκτός του παραδοσιακού κομματικού συστήματος.

Και το πιο ισχυρό κίνητρο για την εξανθρωπισμό κάθε εξουσίας από το φόβο ανεξέλεγκτων μη κατευθυνόμενων κινητοποιήσεων, αλλά και που υποδηλώνουν κάτι που καμία εξουσία δεν μπορεί να ξεχάσει; Ότι δηλαδή δεν αναλογίζονται στα εργαστήρια η δυσαρέσκεια και οι κοινωνικές εξόδους και ότι μπορούν να πάρουν εκρηκτικές διαστάσεις που καμία εξουσία δεν θέλει να συναντήσει!

Στον πανεπιστημιακό χώρο είχαμε ένα σύγχρονο πλαίσιο διδασκαλίας και έρευνας. Δεν έχει αμφισβητηθεί και εφαρμόζεται με διάφορες τροποποιήσεις σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, με εξαίρεση τις αγγλοσαξονικές χώρες.

Οι αντίστοιχες νόμοι εφαρμόστηκαν για την άμεση συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση και τη διαχείριση των επιχειρήσεων.

Υπήρξε έτσι η βάση πολλών κινημάτων όπως η περιβαλλοντική οι οργανωτικές αρχές των οποίων, όπως και τα όρια της ανάπτυξης πρέπει να αναζητηθούν σ αυτό

Παρά την απόρριψη της πρότασης Ντε Γκόλ για τη συντηρητική μορφή της αποκέντρωσης, η οποία οδήγησε στην παραίτηση, αυτή προχώρησε και η Γαλλία εγκατέλειψε το ιακωβινικό συγκεντρωτισμό

Από όλα, ίσως σημαντικότερο, υπήρξε η απελευθέρωση της δημιουργικής ικανότητας των ανθρώπων που τους επέτρεψε να φανταστούν ένα διαφορετικό κόσμο.

Πολλοί νεαροί «επαναστάτες» των οδοφραγμάτων του Καρτιέ Λατέν είχαν στελέχωσει τα στελέχη των κομμάτων κυρίως της Αριστεράς, λιγότερα από το Κέντρο και την Δεξιά που είχαν καταγγείλει προηγουμένως.

Η Κομμουνιστική κομματική έπληξε ανεπανόρθωτα και έκτοτε εξελίχθηκε σταδιακά σε περιθωριακή πολιτική διαμόρφωση.

Οι περισσότεροι τότε επανεξετασθέντες νέοι προσέφεραν την τάση και την φαντασία τους στην ιδιωτική οικονομία και πολλοί έμποροι συνεχίζουν να είναι ηγετικοί στελέχη επιχειρήσεων διαφόρων μεγεθών.

Οι καταλήψεις της Σορβόννης, του Θεάτρου Οντεόν, του Σχολείου Καλών Τεχνών αφορούσαν την πατρίδα, τη διανόηση, την τέχνη.

Η κατάληψη του Χρηματιστηρίου - κατά τη γνώμη μου έδειξε την αδιέξοδο. Το οικονομικό σύστημα δεν ανατρέπεται με την εισβολή στο σύμβολο της οικονομικής λειτουργίας, αλλά με τη μεταβολή των παραγωγικών δυνάμεων και σχέσεων.

Με το παιχνίδι, μεταφορικό, ειρωνικό, καυστικό, σκωπτικό, ευφυές, ανατρεπτικό μερικές φορές ναρκιστική γλώσσα, μας δοκίμασε ιδέες, κείμενα και κάποια «τσιτάτα» με νόημα όπως:

• Αν έχουμε μια ελπίδα να χρωστάμε αυτά που δεν έχουν κανένα
• Οι οδοφράξεις κλείνουν τα δρόμους αλλά ανοίγουν τα περάσματα
• Η φαντασία στην εξουσία
• Να παίρνετε τις επιθυμίες σας για πραγματικότητα.
• Να είστε ρεαλιστές, να ζητάτε το αδύνατο
• Ν αλλάξουμε την ζωή
• Είστε καταναλωτές ή πολίτες;
• Το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί, το παλιό δεν θέλει να πεθάνει
• Κάτω το πλακόστρωτο βρίσκεται η παραλία

Το άνοιγμα εκεί κάτω από την πλακόστρωτο ίσως να φαινόταν μια παραλία, αλλά ο δρόμος προς εκεί αν αυτή δεν ήταν αντίγραφο, ήταν  ακόμα  μακρύς

* τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ - Τηλ / Fax  2262022177- κιν 6997189448 Επισκεπτόμενη 71 Θήβα -   theopapaio @ gmail . com   - http : // kadmos 35. blogspot . gr / https : // www . facebook . com / theodore . papaioannou