Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017

Το χρονικό της κατεδάφισης του δημοτικού σχολείου στο σεισμό του 1981

                                                     από τον Πολιτικό Μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου*    

Εισαγωγή
Συναισθήματα ελαφράς θλίψης και μελαγχολίας προκάλεσε σε πολλούς η ανάρτηση της εικόνας του δημοτικού σχολείου-ενός επιβλητικού κτιρίου-  που κατεδαφίστηκε μετά τον ισχυρό σεισμό στις Αλκυονίδες (24 Φεβ 1981 ,Μ=6,7 R)
 Αναμοχλεύθηκαν  και ανακλήθηκαν ευχάριστα περιστατικά, αναμνήσεις γεγονότων , προσώπων ,καταστάσεων  που παρήλθαν ανεπιστρεπτί .
Φυσικό ήταν να εμπλακεί    το όνομά μου ως τότε  κοινοτάρχη , άρα επιβάλλεται να απαντήσω, επί πλέον και  ως  πολιτικός μηχανικός .
Οικοδομική σύνθεση και  ζημιές που σημειώθηκαν
 Ο τοίχος του ισογείου  ήταν καλοχτισμένος υπερμπατικός από υγιή  πέτρα πάχους 60 εκ.
Ο όροφος από υπερμπατική+δρομική οπτοπλινθοδομή,(αθροιστικά 39 εκ πάχους ) έντεχνα χτισμένη και επιμελημένο σενάζ όπως φαίνεται  σε όλες τις κρίσιμες στάθμες .
 Ο ανατολικός πέτρινος τοίχος στο ισόγειο υπέστη  μια έντονη "χιαστί " ρωγμή ,αλλά στη θέση της προϋπήρχε μια μικρότερή της  κατερχόμενη διαγωνίως από Νότο προς Βορά μάλλον από  εδαφική καθίζηση .
Παραπλεύρως ήταν το ρέμα εκεί που είναι σήμερα ο δρόμος  (όχι ο κεντρικός), αλλά αυτός που οδηγεί προς τις παλιές βρύσες ,για όσους τις θυμούνται.  Το γιατί οι μεγαλύτερες ζημιές παρουσιάστηκαν σε παραρεμάτιες περιοχές  υπερβαίνει την  εδώ ανάλυση  .
Στους πεσσούς (τα συμπαγή τμήματα) του κτιρίου ανάμεσα στα παράθυρα που δέχονται  μεγάλες διατμητικές δυνάμεις οι "χιαστί " ρωγμές των, ήταν ελεγχόμενες και επισκευάσιμες.
Τι έγινε τότε
Παρά τις φωνές των δημοτών που ήθελαν άμεση κατεδάφιση  η πρωτοβάθμια επιτροπή μηχανικών της Νομαρχίας ήταν επιφυλακτική και το παρέπεμψε στην δευτεροβάθμια  του  Υπουργείου Δημοσίων Έργων  (ΥΔΕ)
Ο πολιτικός μηχανικός κ. Τσιπλάκος τότε Γενικός Γραμματέας (ΥΔΕ), ανερχόμενο πολιτικό της Ν.Δ και μετέπειτα υπουργός , μέσω του Παν. Κοκκινάκη διευθυντή Τ.Υ.Ν.Βοιωτίας ,  παρακολουθούσε  τα μετασεισμικά προβλήματα της Βοιωτίας, ένα από τα σοβαρότερα των οποίων ήταν και η τύχη αυτού του σχολείου.
Μου ζήτησαν αμφότεροι επανειλημμένα  την άποψή μου που ήταν υπέρ της επισκευής και από τον κ. Τσιπλάκο ζήτησα να στείλει επειγόντως την  δευτεροβάθμια επιτροπή.
Όντως ήλθε αποτελούμενη από  έμπειρους μηχανικούς  του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού -Προστασίας (ΟΑΣΠ)
Οι γονείς των τότε μαθητών (πολλοί/ες των οποίων σήμερα το νοσταλγούν) διέγνωσαν ότι έκλεινε προς την επισκευή, διαμαρτυρήθηκαν έντονα  και έβαλαν ως ''εμπροσθοφυλακή '' κάποιους από τους τότε δασκάλους ενώ παράλληλα ζήτησαν παρέμβαση Τσιπλάκου υπέρ της άποψής των.    Του είπαν μάλιστα ότι στη θέση του υπήρχε  σχολείο που κατέρρευσε στον σεισμό που έπληξε  τη Θήβα  το τέλος του περασμένου αιώνα.
Παράλληλα  με συνεχείς επερωτήσεις ο τότε βουλευτής Βοιωτίας του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Κατσιμπάρδης , εγκαλούσε την τότε ηγεσία του  (ΥΔΕ)  για κωλυσιεργία , προχειρότητες , φειδωλή διάθεση χρημάτων  κλπ. επέμενε στην κατεδάφιση.
Η επιτροπή κατοίκων που συγκροτήθηκε αυθόρμητα συγκάλεσε γενική συνέλευση που με το συντριπτικό 98.5% απεφάνθη υπέρ της  ταχείας κατεδάφισης
Οι οδηγίες ασφαλούς αποκατάστασης δύο διακεκριμένων καθηγητών του ΕΜΠ των κ.κ. Παν.Καρύδη και Θεοδόσιου Τάσιου ( πιστεύω ότι σας γνωστοί)  που προσκόμισα δεν άλλαξαν το κλίμα ,πόσο μάλλον η γνωμάτευση της δευτεροβάθμιας επιτροπής.
 Τελικά ο κ.Τσιπλάκος μας διαβίβασε δια του Π.Κοκκινάκη  νέα γνωμάτευση.  Από το (ΥΔΕ) έγινε η κατεδάφιση την οποία είδα τώρα- μετά από  36 χρόνια-από  σωζόμενη φωτογραφία.   Οι   παρόντες μου είπαν ότι  ήταν σε άριστη  κατάσταση και συνάντησε μεγάλη δυσκολία η αναρτημένη σφύρα από τον γερανό.
Προ ημερών (11.10) στα Βάγια ρώτησα τον κ. Λουκά  Σταμέλο που υπηρετούσε εκεί ως εκπαιδευτικός να μου πει τι ήξερε.
Μου είπε ότι ο χειριστής του μηχανήματος, εκμυστηρεύθηκε στον πεθερό του Κώστα Παπαϊωάννου - γνώριμο του λόγω επαγγέλματος- ότι δεν είχε συναντήσει αλλού τέτοια δυσκολία και ότι η ξυλεία της στέγης ήταν σε άριστη κατάσταση.
Κάποιος με ρώτησε  γιατί  δεν σταμάτησα την καθαίρεση. Του θυμίζω όμως ότι πριν λίγους μήνες είχα σταματήσει την (ΒΟΚΤΑΣ-Βιομηχανία Ορνίθων και Τροφών Αδελφών Συρίγου  ) όταν  θέλησε να κατασκευάσει πτηνο(τροφεία/σφαγεία) στον κάμπο των Βαγίων.
Η διαφορά ήταν ότι τότε αυτός ο λαός  ήταν στο πλευρό μου με το ίδιο συντριπτικό ποσοστό που τώρα υπό το κράτος του μετασεισμικού πανικού  -που θα αναπτύξω σε άλλο άρθρο μου- απαιτούσε  «..άρον άρον …» κατεδάφιση
Μετά την καθαίρεση ( Ιούλιος-Αύγουστος 1981)  προτάθηκε - όπως και αλλού -  προκατασκευασμένο σχολείο  από δωρεά του ιδρύματος Ωνάση που παρά τις  πιέσεις και τον χρόνο «αντίπαλο» προσπαθήσαμε να αποτρέψουμε
Θελήσαμε να αναζητήσουμε δωρεάν, λυόμενες αίθουσες χρησιμοποιημένες από έντονα σεισμογενείς  χώρες την Ιαπωνία και την πολιτεία της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ
Ενδιαφέρθηκαν οι πρεσβείες των  ,αλλά η ιδέα μας από τον φόβο μήπως τα Βάγια «σηκώσουν κεφάλι» ,καταχωνιάστηκε στο «αχανές» της ελληνικής γραφειοκρατίας και την ατέρμονα κωλυσιεργία.   Όμως « οι καιροί ου μενετοί» , μου επέβαλαν  τακτική αναδίπλωση 
Στόχοι  μου τώρα η άμεση  έναρξη των εργασιών, η καλή ποιότητα και η  ταχύτητα
Τα μαθήματα (Σεπτ. 1981) ξεκίνησαν πάλι  σε σκηνές που δεν ήθελαν οι γονείς .   Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (Νοεμβ 1981) βρήκε το έργο συμβασιοποιημένο  στο ξεκίνημα  και επέλεξε  ( με υπουργό Εσωτερικών τον προσωπικό μου φίλο Γιώργο Γεννηματά ) να μην αλλάξει την σύμβαση,αλλά μόνο να επιταχύνει  την κατασκευή 
Τον χειμώνα λύθηκε  προσωρινά το πρόβλημα  με απογευματινά μαθήματα  στις αίθουσες του σημερινού Γυμνασίου-Λυκείου.
Αποτέλεσμα ήταν να  ολοκληρωθεί  ΠΡΩΤΟ  στο Ν. Βοιωτίας και στην τηλεόραση χαρακτηρίστηκε  « άθλος». 
Τι γίνεται τώρα ;
Αν όμως η μνήμη δεν ικανοποιεί στιγμιαίες αναλαμπές , αγοραίες ψετοπολιτισμικές απόψεις, κροκοδείλια δάκρυα ή τακτικές κινήσεις εντυπωσιασμού ,  αλλά   είναι όντως  δύναμη που διαμορφώνει την πολιτισμική μας ταυτότητα  και μας επιτρέπει ως άτομα και κοινωνίες  να ανταποκριθούμε δημιουργικά  στις καθημερινές προκλήσεις και στις επώδυνες αλλαγές , δεν θα πρέπει να μείνουμε στο σχολείο.   Πριν λίγα υπήρχε το παλιό λιοτρίβι  που η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων εχει χαρακτηρίσει πνευματικό κέντρο.      Κατά το πρότυπο της Λέσβου επί Σηφουνάκη,  ως δείγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου   κρίθηκε διατηρητέο μαζί  με τον μηχανολογικό του εξοπλισμό (που μάλλον πήγε σε κάποιο σκραπατζίδικο ).
 Η ανάγκη για δημαρχείο δεν ήταν ανελαστική ούτε και ανεπίλυτη  Υπάρχει και ο πέτρινος παλιός μύλος που ευτυχώς ανθίσταται όσο μπορεί στο χρόνο και πολλά άλλα που λείπουν.   
   « Ιδού δόξης στάδιον λαμπρόν»

* τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ - τηλ /fax 2262022177- κιν 6997189448 Επαμεινώνδου 71 Θήβα -  theopapaio@gmail.com  -http://kadmos35.blogspot.gr/ https://www.facebook.com/theodore.papaioannou 



2 σχόλια:

  1. Εξαίρετη παρουσίαση η οποία προφανώς είναι και βιωματική. Σημαντικό είναι σήμερα οι αυτοδιοικητικοί και πολιτιστικοί φορείς του τόπου να διασώσουν, αποτυπώσουν και αναδείξουν κατά περίπτωση κτίσματα και κατασκευές που δεν είναι απαραίτητο να είναι μνημεία αλλά είναι χαρακτηριστικά για την κατασκευή τους, για τις ανάγκες που εξυπηρετούσαν, για τα ιδιαίτερα δομικά και μορφολογικά στοιχεία. Πιστεύω ότι με συσχετισμό και των οικονομικών παραμέτρων της τοπικής οικονομίας θα δοθεί πληρέστερα η ταυτότητα των Βαγίων στον χρόνο.
    Ευχαριστούμε φίλε Θοδωρή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δημήτρη, Όλως τυχαία το είδα ψάχνοντας να αντλήσω στοιχεία από κάποια άλλη ανάρτηση.Ευχαριστώ γιατί γράφεις ακριβώς αυτά που συνέβησαν

    ΑπάντησηΔιαγραφή