Πώς 1 χιλιόμετρο οδικού έργου κινεί την εθνική οικονομία

από Αγγελική Θ. Παπαϊωάννου* & Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου **

Κάθε εργαζόμενος παράγει τον μήνα κατά μέσο όρο προϊόν αξίας 15.500 ευρώ, το οποίο θα αποτελεί κρατική περιουσία προς αξιοποίηση. Αν δεν είχαν παγώσει τα μεγάλα έργα παραχώρησης και οι εργασίες συνεχίζονταν, θα συνεισέφεραν στο ΑΕΠ ποσοστό αύξησης 2,3% ανά έτος

Περισσότερες από εννέα θέσεις εργασίας ανά χιλιόμετρο για περίπου τέσσερα χρόνια δημιουργεί η κατασκευή των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων, σύμφωνα με ανάλυση που πραγματοποίησε για λογαριασμό των «ΝΕΩΝ» ο διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, δρ Βασίλης Ψαριανός. Από την επεξεργασία των στοιχείων που αφορούν στα έργα στην Εθνική Οδό Κορίνθου - Πατρών αποκαλύπτεται ότι κάθε εργαζόμενος παράγει τον μήνα κατά μέσο όρο προϊόν αξίας 15.500 ευρώ, το οποίο θα αποτελεί κρατική περιουσία προς αξιοποίηση. Δηλαδή, η εθνική οικονομία ενισχύεται με 750.000 ευρώ ανά θέση εργασίας για ολόκληρο το χρονικό διάστημα της τετραετίας που διαρκεί η κατασκευή. Άλλες τρεισήμισι θέσεις εργασίας ανά χιλιόμετρο προκύπτουν από τη δραστηριοποίηση των βιομηχανικών κλάδων και του τομέα εμπορίας και κατασκευής υλικών που εμπλέκονται εμμέσως στο έργο.

«Αν ένα έργο οδοποιίας αποτελεί σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό για μια περιοχή με έκταση πολλών εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων σε χώρες που διαθέτουν ήδη πυκνά οδικά δίκτυα, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς πόσο σημαντικό και κρίσιμο είναι για την οικονομικά χειμαζόμενη χώρα μας η προώθηση των μεγάλων οδικών έργων που έχουν βαλτώσει. Και βέβαια δεν νοούνται εν προκειμένω μόνο οι χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα εξασφαλιστούν σε προσωπικό όλων των βαθμίδων από τους μηχανικούς, νομικούς, οικονομολόγους μέχρι τους χιλιάδες διοικητικούς υπαλλήλους, εξειδικευμένους τεχνικούς και ανειδίκευτους εργάτες που θα χρειαστούν κατά τη διάρκεια κατασκευής των έργων. Η αναφορά γίνεται κατά κύριο λόγο στις χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν για τη λειτουργία και συντήρηση των έργων για πολλές δεκαετίες μετά την αποπεράτωσή τους αλλά και σε αυτές που θα δημιουργηθούν λόγω της αναπτυξιακής δυναμικής που εμπεριέχουν ούτως ή άλλως τα έργα αυτά σε πάρα πολλούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Και αυτά χωρίς να ληφθεί υπόψη το οικονομικό όφελος από τη μείωση του χρόνου μετακινήσεων και τη μείωση των τροχαίων που ανέρχεται σε ποσοστά πάνω από 500%» λέει ο κ. Ψαριανός.

ΦΑΡΜΑΚΟ. Από εκτιμήσεις μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων προκύπτει ότι αν δεν είχαν παγώσει τα τέσσερα μεγάλα έργα παραχώρησης και οι εργασίες συνεχίζονταν, θα συνεισέφεραν στο ΑΕΠ ποσοστό αύξησης 2,3% ανά έτος. Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι για χώρες με χαρακτηριστικά παρόμοια με της Ελλάδας ο πολλαπλασιαστικός συντελεστής κυμαίνεται από 3,5 έως 7,5, δηλαδή κατασκευές αξίας 1,5 δισ. ευρώ εντός του 2011 θα δημιουργούσαν απασχόληση και ανάπτυξη αξίας (1,5 δισ. X 3,5) =5,25 δισ. «Τα δημόσια έργα έχουν τον μεγαλύτερο πολλαπλασιαστικό συντελεστή ανάπτυξης για την οικονομία. Αποτελούν φάρμακο, γι' αυτό η χρηματοδότησή τους σε καιρό κρίσης δεν πρέπει να διακόπτεται» 

«Η Ελλάδα ανήκει σε εκείνες τις ευρωπαϊκές χώρες που στερούνται σημαντικών οδικών υποδομών τόσο στο ηπειρωτικό όσο και στο νησιωτικό τμήμα τους. Υπάρχουν περιοχές της χώρας μας που από την άποψη της μεταφοράς προσώπων και αγαθών θα πρέπει να θεωρούνται χωρίς υπερβολή ουσιαστικά απροσπέλαστες. Και αυτή η αδυναμία προσπελασιμότητας εκφράζεται με αρνητικούς δείκτες σε πολλούς τομείς: στην οικονομία, στην ποιότητα ζωής, στην ασφάλεια, στην υγεία, στη διαφύλαξη του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου μας» συμπληρώνει ο κ. Ψαριανός.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ. Από στοιχεία της Διεθνούς Οδικής Ομοσπονδίας (International Road Federation), το 2005 τα έσοδα του τομέα των οδικών μεταφορών στην ΕΕ των 25 ανήλθαν σε 2,3 τρισ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 22% του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπολογίζεται δε ότι περίπου 15 εκατ. ευρωπαίοι πολίτες, δηλαδή το 5% του εργατικού δυναμικού στην ΕΕ των 25, απασχολούνται στον τομέα είτε ευθέως στις κατασκευές δρόμων, στη λειτουργία τους, τη συντήρησή τους κ.ο.κ. είτε εμμέσως ως έμποροι αυτοκινήτων, στη βιομηχανία πετρελαιοειδών, σε ασφαλιστικές εταιρείες και αλλού. Οπως φαίνεται από μελέτη της Ομοσπονδίας, η ανάπτυξη οδικών δικτύων στην ΕΕ των 25 προσφέρει 4,2 εκατ. θέσεις εργασίας στον κλάδο των μεταφορών, αποφέροντας περίπου 310 δισ. ευρώ. Σε αυτά καθαυτά τα οδικά έργα και τη συντήρησή τους απασχολούνται 3,8 εκατ. εργαζόμενοι με συνολικά έσοδα της τάξης των 115 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στον κλάδο της συντήρησης οχημάτων και κατασκευής ανταλλακτικών απασχολούνται 3,7 εκατ. εργαζόμενοι, όμως ο τζίρος είναι πολύ μεγαλύτερος: προσεγγίζει το 1 τρισ. ευρώ.

Σε έκθεση της Γαλλικής Γερουσίας που ολοκληρώθηκε το 1995 αναφέρεται ότι επένδυση ύψους 150 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη οδικών δικτύων δημιουργεί κατά μέσο 3.240 θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 1.210 έχουν άμεση σχέση με τα κατασκευαστικά έργα, 575 με τις προκατασκευαστικές δραστηριότητες και 660 με την παραγωγή δομικών υλικών. Επιπλέον 800 θέσεις εργασίας προκύπτουν από τα έσοδα των επενδύσεων που σχετίζονται με τις κατασκευές.

ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Από την πλευρά της η Αμερικανική Υπηρεσία Οδοποιίας εκτιμά ότι για 1 δισ. δολάρια επενδύσεων σε αυτοκινητοδρόμους δημιουργούνται σχεδόν 45.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης, από τις οποίες 8.400 αφορούν αμιγώς τα κατασκευαστικά έργα, 21.000 εντοπίζονται σε υποστηρικτικές βιομηχανίες και 15.400 σε επιχειρήσεις που ωφελούνται άμεσα ή έμμεσα από τον τομέα των υπηρεσιών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Γαλλικού Συνδικάτου Οδικής Βιομηχανίας, το πρόγραμμα ανάπτυξης του οδικού δικτύου της Βρετάνης που διήρκεσε από το 1968 έως και το 1982 συνεισέφερε στην αύξηση των μη αγροτικών θέσεων εργασίας στην περιοχή κατά 30%, ενώ σε ολόκληρη τη Γαλλία έφτασε το 16%. Την ίδια περίοδο, ο πληθυσμός αυξήθηκε με εξαπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον πανεθνικό μέσο όρο. Σε μετρήσεις που έκανε το Γαλλικό Συνδικάτο μετά την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Α10 μεταξύ των πόλεων Σατελερό και Σαν Αντρέ ντε Κιουζμπάκ βρέθηκε ότι για κάθε χιλιόμετρο δημιουργήθηκαν πάνω από τέσσερις θέσεις εργασίας. Αντίστοιχη μελέτη της Ολλανδικής Διεύθυνσης Κυκλοφορίας και Υποδομών έδειξε ότι κατά μήκος μεγάλων οδικών αρτηριών εμφανίζεται η μέγιστη πυκνότητα εργαζομένων στη χώρα με πάνω από 200 εργαζομένους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, όταν στις υπόλοιπες περιοχές ο αριθμός αυτός πέφτει και κάτω από το μισό, γεγονός που αποδίδεται στους μεγάλους αναπτυξιακούς ρυθμούς που επέφεραν οι αρτηρίες αυτές στην οικονομία και την απασχόληση των περιοχών διαμέσου των οποίων διέρχονται οι άξονες αυτοί.

ΕΥΚΑΙΡΙΑ. Από μελέτες της Βαυαρικής Ένωσης Κατασκευαστών προκύπτει ότι το 15% της ανάπτυξης του κρατιδίου της Βαυαρίας οφείλεται στην επάρκεια και επέκταση της υφιστάμενης οδικής υποδομής, όταν είναι γνωστό ότι η Γερμανία γενικά διαθέτει ήδη ένα από τα πυκνότερα οδικά δίκτυα της Ευρώπης. Μάλιστα, όταν οι επενδύσεις σε οδικά έργα αυξήθηκαν μεσοσταθμικά από τα 170 εκατ. ευρώ τη δεκαετία του 1960 στα 600 εκατ. τη δεκαετία του 1970, η ανεργία σε απόλυτους αριθμούς και μεσοσταθμικά έπεσε σχεδόν στο μισό. Στην Ελλάδα υπάρχει δυνατότητα για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς δεν υπάρχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο που να εξυπηρετεί όλα τα διαμερίσματα της χώρας, υποστηρίζουν οι ειδικοί.
* Πολιτικός Μηχανικός –Msc :Δομοστατικός Σχεδιασμός& Ανάλυση Κατασκευών ΕΜΠ

**Πολιτικός Μηχανικός